در این دوره و زمان از هر موقع نیاز بشر به آرامش و نشاط بیشتر حس می شود. علاوه بر عوامل محیطی و روانی، تغذیه نقش موثری در نشاط و آرامش روانی دارد. در این مطلب میخواهیم 12 نوشیدنی معرفی کنیم که هم باعث تقویت بنیه و اعصاب میشوند هم نشاط آور هستند.
شربت جلاب
شربت جلاب یک نوشیدنی سنتی پرخاصیت است که خواص بیشماری برای این شربت خصوصا در روزهای گرم تابستان در نظر گرفته شده است. این شربت از ترکیب گلاب، نبات و زعفران تهیه می‌شود و به تقویت قلب و اعصاب و خاصیت آرام‌بخشی آن اشاره کرد.
شربت جلاب یا شربت گلاب یک نوشیدنی سنتی پرخاصیت است، جلاب عربی شده گلاب است، انگبینی است که با گلاب آمیخته و آنرا بپزند تا حدی که به قوام بیاید، ایرانیان باستان آنرا به معنی مطلق شربت بکار می‌بردند.
خواص شربت جلاب یا شربت گلاب
شربت جلاب، شربت گلاب یا شربت زعفران تقویت کننده عمومی بدن و نشاط آور است و خصوصا مقوی قلب، اعصاب، معده و کبد است، این نوشیدنی گوارا برای بهبود ضعف، ترس، وحشت و افسردگی به تنهایی یا همراه با عرقیات مناسب نوشیده می‌شود.
خواص شربت جلاب در طب ایرانی
شربت جلاب یکی از مُفرحات در طب سنتی ایرانی است و برای تقویت قلب و درمان بیماری‌های سوداوی تاثیر فراوانی دارد، شربت زعفران و گلاب قوای جنسی را تقویت می‌کند و برای رفع سردردها، تنش‌های عصبی، بی‌خوابی و اضطراب بسیار منفعت دارد چون هر صبح به ناشتا بیاشامند.
حکیم عقیلی خراسانی در کتاب قرابادین کبیر در تعریف جُلّاب آورده: از جمله اشربه‌ای است که جهت تقویت قلب و رفع خفقان و توحش و مالیخولیا و… ترتیب می‌دهند و با عرق‌های مناسبه می‌آشامند.
این شربت نشاط آور است و برای تپش قلب نفع بسیاری دارد، همچنین ضد وسواس و خستگی‌های عصبی است و برای درد کبد و درد سینه نفع دارد، خواص و فواید شربت زعفران برای سرد مزاجان چندبرابر است.
روش تهیه شربت جلاب
مواد لازم برای تهیه شربت جلاب طبی:
نبات سفید یک کیلو، گلاب سه کیلو، زعفران نیم مثقال.
نبات و گلاب را با شعله ملایم بجوشانید در حین جوشیدن کف آن را بگیرید و صاف نمایید تا نصف شود. سپس زعفران را با گلاب حل کرده و به آن اضافه کنید، هنگام استفاده می‌توانید با آب سرد یا یکی از عرقیات مناسب با بیماری حل کنید و کمی تخم بالنگو یا تخم فرنجمشک و یا تخم ریحان بر آن اضافه کنید و… بنوشید.
سکنجبین ساده
با توجه به گرم شدن هوا که موجب غلبه حرارت و تشنگی می‌گردد، این نوع سکنجبین انتخاب خوبی می‌باشد.
مواد لازم
مواد لازم- شکر ۴۰۰ گرم
- آب: یک لیتر
- نعنا تازه تمیز شده: ۱۵۰ گرم
- سرکه طبیعی: نصف تا یک لیوان (هر نوع سرکه چه سرکه سیب یا انگور فرقی نمی‌کند، فقط طبیعی باشد)
طرز تهیه
- ابتدا همه مواد را در یک قابلمه ریخته و روی اجاق گذاشته شود تا با شعله ملایم آرام آرام بجوشد و به نصف برسد و قوامی مانند عسل پیدا کند.
- سپس اجاق گاز را خاموش نموده و نعنا خارج شود.
- محلول حاصله در کتب قدیم، «شیره منعنع» نام دارد.
- حال بعد از حدود یک ربع که دمای محلول به ۷۰ تا ۸۰ درجه رسید، حسب نیاز و مشکل شخص یا بیمار، نصف تا یک لیوان سرکه طبیعی به این شیره اضافه می‌شود و خوب به هم زده تا قوام یکدست پیدا کند.
- حال این محلول، سکنجبین طبی ساده نام دارد.
شیر بادام
شیرهای گیاهی یکی از بهترین نوشیدنی ها برای سلامت ما می باشند.
طرز تهیه شیر بادام:
مغز بادام : ۸۰ عدد
آب : چهار لیوان
عسل یا خرما : به میزان لازم
بادام ها را می توانیم از شب قبل در مقداری آب ولرم خیس کنیم و بعد پوست آن را جدا کنیم یا می توانیم مقداری آب جوش روی آن ها بریزیم و بعد از ۱۵ دقیقه پوست آن را جدا کنیم . توجه شود که اگر از خرما استفاده می کنید ، هستۀ آن را جدا کنید . بادام های پوست گرفته شده را با آب و مقداری عسل یا خرما در مخلوط کن می‌ریزیم تا آماده شود.
شیرپسته
پسته منبع عالی پروتئین، آنتی اکسیدان و فیبر است. این نوشیدنی سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی است. شیر پسته حاوی مقادیر مناسبی از ویتامین B6 است، که در بهبود متابولیسم پروتئین و رشد شناختی در بدن نقش حیاتی دارد.
طرز تهیه شیر پسته
مواد لازم:
50 گرم مغز پسته خام و تازه
3 قاشق غذاخوری عسل یا شیره انگور
3 لیوان آب سرد
طرز تهیه:
طرز تهیه این شیر نیز همانند شیر بادام است. به این صورت که از شب قبل پسته ها را در آب خیسانده تا نرم شوند. سپس همراه با عسل و آب سرد در مخلوط کن ریخته و به مدت 3 دقیقه با یکدیگر مخلوط کنید. ترکیب را از صافی رد کرده و در ظرف مناسب بریزید.
شیر فندق
مصرف شیر فندق از آسیب های سلولی جلوگیری می کند. در واقع پوست فندق 3 برابر گردو، 7 برابر شکلات تلخ، 10 برابر اسپرسو و 25 برابر توت سیاه ظرفیت آنتی اکسیدانی دارد.
طرز تهیه شیر فندق
مواد لازم:
50 گرم مغز فندق خام
3 قاشق غذاخوری عسل یا شیره انگور
3 لیوان آب سرد
طرز تهیه:
طرز تهیه این شیر نیز همانند شیر بادام است. به این صورت که از شب قبل فندق ها را در آب خیسانده تا نرم شوند. سپس همراه با عسل و آب سرد در مخلوط کن ریخته و به مدت 3 دقیقه با یکدیگر مخلوط کنید. ترکیب را از صافی رد کرده و در ظرف مناسب بریزید.
شیر فندق به مدت 3 روز در یخچال قابل نگهداری است.
شربت عسل
مواد لازم
- آب: یک لیوان
- عسل زنده: یک قاشق غذاخوری
- لیمو ترش: یک عدد
طرز تهیه
- یک قاشق عسل را در یک لیوان آب ریخته با چنگال هم بزنید.
- سپس آب یک عدد لیمو ترش را در آن بچکانید و بعد از آن میل کنید.
شیر افتیمون
نام علمی افتیمون (Cuscuta) است و از تیره پیچک ها (Cuscuta epithymum) می باشد. گیاه افتیمون معمولا با گیاه کشوث اشتباه گرفته می شود. گیاهی که معمولا در عطاری ها به نام افتیمون به فروش می رسد چیزی غیر از گیاه کشوت نیست که البته به علت شباهت ظاهری آن با افتیمون اشتباها با نام افتیمون عرضه می‌شود. این دو گیاه از نظر خواص و عملکرد کاملا متفاوت از یکدیگر هستند .
ترکیب یک لیوان شیر داغ به همراه یک قاشق افتیمون و کمی نبات به رفع سودای خون کمک می کند. بدین منظور بهتر است ۱۰ دقیقه افتیمون داخل شیر بماند و سپس صاف شود. مخلوط به دست آمده که شیر افتیمون نام دارد برای رفع ناراحتی های اعصاب مانند بی خوابی، افسردگی و … بسیار مفید است. ۳ روز پشت سر هم و سپس هفته ای یکبار میل شود.
دمنوش بادرنجبویه
نام لاتین این گیاه ملیسا یا همان بادرنجبویه آفیسنیست است. بادرنجبویه طبع گرم و خشک دارد و از خانواده‌ی نعناع است. مفیدترین بخش این گیاه برگ‌های آن هستند. برگ‌های بادرنجبویه عطر تندی شبیه به لیمو ساطع می‌کنند.
مواد لازم:
آب : دو لیوان بادرنجبویه : یک قاشق غذاخوری
برای تهیه دمنوش بادرنجبویه باید بادرنجبویه را در یک قوری چینی ریخته، و به میزان لازم آب جوش به آن افزوده و به مدت ۳۰ دقیقه با حرارت ملایم دم می کنیم. دمنوش بادرنجبویه را روزی ۳ استکان میل نمایید.
دمنوش اسطوخدوس
اسطو خدوس یکی از خوشبو ترین گیاهان دارویی در جهان محسوب می شود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد می کند.
شیوه تهیه دمنوش اسطوخدوس
از آنجا که بسیار لطیف و ضعیف است، جوشاندن و کوبیدن زیاد آن باعث از بین رفتن خاصیتش می‌شود.
دمنوش: حدود ۵ گرم سرشاخه گلدار و یا گل این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید . مقدر مصرف این دم کرده ۴-۳ فنجان در روز است .
دمنوش گل گاوزبان
لسان‌الثور که به فارسی گل گاو زبان نامیده می‌شود. مزاج نوع موجود این گیاه در ایران گرم و تر است.
گلی است لاجوردی که قوت آن تا هفت سال باقی می‌ماند. گل‌های نوع ایرانی لوله‌ای شکل است.
گیاهی علفی و یک ساله است که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه آن شیاردار و خاردار و برگ‌های آن ساده و مخملی و پوشیده از تارهای خشن است که هنگام چیدن گیاه، گزیدگی ملایمی در دست‌ها احساس می‌شود.
این گیاه خودرو است که در دامنه کوه‌های البرز می‌روید و دارای گونه‌های زیادی است. بخش مصرفی گیاه برگ‌ها و گل‌های آن است.
برای تهیه این دمنوش، برگ و گل آن را باید از مکان‌ها و عطاریهای معتبر، خریداری کرد چون گاهی در مخلوط کردن برگ‌ها و گل‌ها در برخی عطاری‌ها و مراکز فروش این محصولات تقلب اتفاق می‌افتد.
به طور مداوم از این دمنوش استفاده نکنید چون مسمومیت کبدی به همراه خواهد داشت. (می‌توان پس از ۵ روز استفاده از آن در صورت نیاز، ۳ روز فاصله انداخته و سپس دوباره مصرف کرد).
روزانه بیش از دو فنجان از دمنوش گل گاوزبان مصرف نکنید.
دمنوش گل گاوزبان را همراه با غذا مصرف نکنید، بلکه باید یک ساعت قبل و بعد از غذا آن را مصرف کرد تا معده خالی باشد و اثر آن بهتر باشد.
بهترین روش تهیه این دمنوش، مخلوط کردن گل و آبجوش و دم کردن آن به مدت حدود ۱۰ دقیقه روی حرارت غیرمستقیم مانند بخار کتری یا سماور است.
برای دم کردن گل گاوزبان بیش از ۱۰ الی دقیقه، زمان لازم نیست، چون ممکن است عطر، طعم و خاصیت آن در اثر دم کردن طولانی‌مدت از دست برود.
بهترین شیرین‌کننده این دمنوش، مقداری نبات یا عسل است که می‌توان نبات را از همان ابتدا داخل قوری دمنوش انداخت.
دمنوش بابونه
بابونه گیاهی است که انواع مختلفی دارد. ولی نوعی که همه جا معمول و معروف است، به زبان فرانسه وانگلیسی کامومیل، به زبان آلمانی کامیل، به زبان عربی آن را بابونج گویند و در ایران به نام بابونه شیرازی معروف است.
در پاسخ به سوال طبع بابونه چیست باید گفت که طبیعت بابونه ازدیدگاه طب ایرانی گرم و خشک است.
مواد لازم:
آب : دو لیوان بابونه : دو قاشق غذاخوری
طرز تهیه:
برای تهیه دم کرده بابونه باید برگ های بابونه را در یک قوری چینی ریخته، به میزان لازم آب جوش به آن اضافه و به مدت ۳۰ دقیقه با حرارت ملایم دم می کنیم.
دمنوش به شیرین
مراحل تهیه دمنوش به شیرین
- برای تهیه این دمنوش نخست باید به رسیده و شیرین ایرانی بخرید. به های وارداتی با اینکه ظاهر هندسی آراسته تری دارند در بیشتر موارد از بو و مزه لازم بی بهره اند و فایده طبی ندارند.
- به را خوب بشویید تا پرزهای روی آن برود. اگر پوست به کاملاً زرد باشد نیازی به پوست کندن نیست.
- پس از شستن به باید آن را با رنده فلزی خلال کنید تا قطعاتی به طول حدوداً ۳ سانتی متر و قطر حدود ۳ میلی متر به دست آورید. قطعات ریزتر یا درشت تر ممکن است در مراحل بعدی شما را با مشکل روبرو کنند.
- پس از این کار باید قطعات رنده شده به را در یک سینی بگسترانید و روی وسیله گرمازایی با گرمای ملایم و پیوسته، مانند شوفاژ یا بخاری با شعله متوسط، قرار دهید. بسته به رطوبت هوا و دمای گرم کننده بین ۱ تا ۲ روز طول می کشد تا قطعات به خشک شوند. در این مرحله، خشکی نباید آنقدر شدید باشد که خلالها را بتوان مانند چوب کبریت شکست.
- مرحله پایانی در تهیه دمنوش به، بو دادن آنهاست که نیاز به کمی مهارت دارد وگرنه ممکن است دمنوش خوب از کار درنیاید. برای این کار باید یک ماهیتابه فلزی را روی شعله گاز بگذارید تا ظرف خوب داغ شود به قدری که اگر قطره ای آب در آن ریختید به پرش درآید و زود بخار شود. سپس خلالهای به خشک شده را یکباره در ماهیتابه ریخته و به سرعت با قاشق چوبی زیر و رو کنید تا حرارت بطور یکسان به همه خلالها برسد. این کار را تا وقتی که رنگ خلالها به قهوه ای پررنگ برسد ادامه بدهید. کمی دود بلندشدن از این خلالها هیچ عیبی ندارد و حتی به خوش رنگتر شدن دمنوش هم کمک می کند، بنابراین از برخاستن کمی دود و دم نترسید.
- پس از تغییر رنگ و بوداده شدن به ها، ماهیتابه را از حرارت دور کنید و بگذارید خنک شود. سپس به های بوداده را در ظرف دربسته شیشه ای نگهداری کنید. برای تهیه دمنوش برای هر نفر حدود یک قاشق غذاخوری معمولی از آن را در یک قوری با یک لیوان آب جوش به مدت ۲۰ دقیقه روی بخار، خوب دم کنید و سپس نوش جان کنید.
افزودن مقدار اندکی زعفران آثار قلبی و مغزی این دمنوش را تقویت می کند و رنگ و مزه اش را هم ارتقاء می دهد. اگر به کاملا شیرین بوده باشد نیاز چندانی به شیرین کننده ندارید ولی اگر دوست داشتید خوب است که آن را با کمی عسل یا نبات شیرین کنید و بنوشید.
