سردرد و سرگیجه از جمله عارضه های شایع در حین روزه داری هستند که اکثر روزه داران دست کم برای یکبار هم که شده آن را تجربه کرده‌اند. برخی علت سردرد روزه داران را ضعف و گرسنگی و برخی دیگر دلیل این سردردها را ترک عادات روزانه از قبیل نوشیدن چای و.. می‌دانند. اما این نوع سردردها از دیدگاه طب سنتی علل دیگری دارند که مرتبط با تغییرات بدن در این ماه مبارک است. ما در این پست، شما را با این علل آشنا خواهیم کرد.
سردرد روزه داری بیشتر در چه اوقاتی از روز رخ می دهد؟
- سردرد روزه اغلب بعد از ظهر و یا غروب درست قبل از باز کردن روزه اتفاق می افتد.
- شدت سردرد معمولا با گذشت روزهای روزه داری بیشتر می شود.
- معمولا کسانی که در روزهای دیگر سال نیز تجربه سردرد را دارند بیشتر در خطر سردرد روزه قرار دارند اما افرادی هم هستند که سابقه ی سردرد یا میگرن ندارند اما در این ماه دچار سردرد می شوند.
خبر خوب این است که این سردردها بدون شکستن روزه قابل مدیریت است.
علل شایع سردرد در حین روزه داری
سوء هضم و مشکلات سیستم گوارش و معده
- یکی از شایع ترین دلایل سردرد در افراد روزه دار و در طول روزه داری، سوء هضم است.
- پرخوری و درهم خوری در وعده افطار، مصرف غذاهای چرب و سنگین، خوابیدن بعد از سحری و … از عوامل سوء هضم است که در بسیاری افراد باعث بروز سردرد می‌شود.
غلبه گرمی
- افزایش حرارت بدن در طول روزه داری می‌تواند تشنگی و ضعف و در نهایت سردرد بدنبال داشته باشد.
- اگر غلبه گرمی در عضو مغز رخ دهد می‌تواند منجر به سردرد شود.
- این حالت بیشتر در افراد گرم مزاج رخ می‌دهد.
- مصرف مواد غذایی با طبع گرم، چربی و شیرینی و ادویه زیاد در غذا می‌تواند این نوع سردرد را تشدید کند.
- همچنین ورزش‌های سنگین و سریع و فعالیت در هوای گرم و زیر آفتاب برای این نوع سردرد مضر است.
- برای پیشگیری و درمان بهتر است مصرف مواد غذایی گرم را کاهش داده و از چاشنی‌های تعدیل کننده حرارت مانند رب انار ملس، آبلیمو، تمرهندی و … کنار غذا استفاده کرد.
توجه!!!
نکاتی که برای تعدیل حرارت بدن برای مقابله با تشنگی ذکر شد در درمان سردرد ناشی از گرمی نیز موثر است. (خواب میانه روز، مالش روغن بنفشه، پاشویه با آب سرد و…)
کم خونی و ضعف
- از دیگر علل سردرد در طول روزه داری کم خونی است.
- برای آن دسته از افرادی که برنامه غذایی مناسبی نداشته و از غذاهای کم کیفیت در ماه مبارک رمضان استفاده می‌کنند، کم خونی می‌تواند عامل ایجاد سردرد باشد.
- نخوردن سحری می‌تواند کم خونی و ضعف و در پی آن سردرد ایجاد کند.
نفخ
- در افرادی که سابقه سردرد دارند نفخ می‌تواند سردرد ناشی از روزه داری را تشدید کند.
- یکی از علل نفخ هضم ناقص غذا است که در نتیجه نادیده گرفتن اصول تغذیه سالم است.
- پرخوری، خوب نجویدن غذا، مصرف مایعات و سالاد همراه غذا و مصرف همزمان غذای خام و پخته می تواند نفخ ایجاد کند.
- مصرف غذاهای نفاخ مانند شیر، فلفل دلمه، لوبیا، عدس، کاهو و کلم، سیر و … در افرادی که مستعد نفخ می‌تواند سردرد ایجاد کرده و باید از آن‌ها پرهیز کنند.
کم خوابی و خواب نامناسب
شما باید تا جایی که ممکن است، از مواجهه با محرک‌ها مثل استرس، خستگی و کمبود خواب در طی روزه اجتناب کنید، به خصوص اگر در معرض سردرد هستید. استراحت و خوابیدن مناسب در ایام روزه‌داری می‌تواند به جلوگیری از سردرد کمک کند و اجازه نمی دهد شما روزه تان را بشکنید.
- پس از افطار تا سحر بیدار نمانید.
- بلافاصله بعد سحری نخوابید.
- خواب شما نزدیک غروب نباشد.
بهترین راهکارها برای مقابله با سردرد روزه داری
اگر در ساعات روزه‌داری (یا در هنگام تأخیر در غذاخوردن یا در مواقع تشنگی) دچار سردرد همراه با نشانه‌های دیگری مانند خشکی و تلخی دهان، تهوع، حس گرمی و داغی در سر، حس کوبش و ضربان در شقیقه‌ها و احساس کلافگی و بی قراری میشوید، به این نکات توجه کنید:
- این سردرد ناشی از افت قندخون یا کاهش فشار خون نیست و به همین دلیل بلافاصله در شروع افطار به شیرینی‌جات متوسل نشوید.
- این سردرد با خوردن خرما، شیرینی‌ها، شیره انگور و توت و خرما، سیر، خیارشور، شوری‌ها، ادویه تند و گرم در هنگام سحر تشدید می‌یابد.
پس چاره چیست؟
چاشنی‌های مناسب: مصرف رب انار ملس، رب آلوچه، خیسانده آلوبخارا، یا تمرهندی ملس به عنوان چاشنی همراه غذا در وعده سحر، به پیشگیری و کاهش شدت این سردرد کمک می‌کند.
نوشیدنی‌های مناسب: بهترین نوشیدنی‌ها برای پیشگیری و کاهش شدت این سردرد عبارت‌اند از:
- شربت سکنجبین
- شربت ریواس
- شربت به لیمو
- شربت لیموترش
- شربت زرشک
- شربت آلو
- شربت خاکشی با گلاب
غذاهای مناسب برای وعده شام یا سحری: غذاهای زیر برای برای پیشگیری و کاهش شدت این سردرد سودمندند:
- خورش کدو با آلو یا لیمو عمانی
- خورش ریواس
- خورش قرمه‌سبزی با لیموعمانی و گشنیز بیشتر
- زرشک‌پلو
- چلوسماق
حرف آخر…
در صورتی که نمی‌توانید سردردی که در طول روزه داری برایتان رخ می‌دهد را با اقدامات پیشگیرانه بالا کنترل کنید، یا سردرد غیرقابل کنترل و یا شدید مانند میگرن دارید، توصیه می‌شود که به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
