با آغاز فصل بهار شاهد تغییرات شگرفی در طبیعت و بدن خود هستیم. این تغییرات علاوه بر تاثیر در محیط اطراف زندگی، چگونگی و عملکرد اندام ها و سیستم درونی بدن را نیز تحت شعاع قرار می‌دهد.بسیاری از کارشناسان طب سنتی، اعتقاد دارند با رعایت نکات ساده و کاربردی از جمله انتخاب صحیح خوراکیهای بهاری، می‌توان روی کنترل تغییرات، بیماری ها و اختلالات ناشی از تغییر فصل ها، تاثیر بسیاری گذاشت.
بنابراین، انتخاب بهترین غذاها برای فصل بهار بسیار مهم است و عدم انتخاب صحیح می‌تواند، حساسیت‌ها و بیماری‌های بهاری را به همراه داشته باشد.
مزاج فصل بهار
- فصل بهار از نظر مزاج، اعتدال دارد یعنی غلبه ای بر روی طبع سردی و گرمی، تری و خشکی ندارد، با این وجود برخی اعتقاد دارند که طبع بهار گرم و تر است.
- بنابراین طب سنتی تاکید دارد که در فصل بهار، پاک سازی بدن از مواد زائدی که از خوردن غذاهای انرژی زا و گرم در فصل زمستان ایجاد شده اند و با گرم شدن تدریجی هوا در بهار و تابستان تبدیل به سموم و مواد شدیداً مضر می‌شوند، ضروری است
- در نتیجه برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون، استفاده از یک رژیم غذایی سبک توصیه می‌گردد.
چه خوراکی هایی با مزاج فصل بهار سازگارترند؟
غذاها و خوراکی های مناسب فصل بهار
- از بهترین خوراکی هایی که با مزاج فصل بهار سازگاری دارد، استفاده از کاهو سکنجبین و آش های ساده و رقیقی است که در تهیه آنها از برنج و سبزیجات استفاده شده باشد.
- غذاهایی مانند بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، آش شبدر و قره قروت؛ چلو گشنیز با گوشت جوجه خروس محلی که برای کودکان در این فصل بسیار مناسب است زیرا گوشت جوجه خروس لطیف و زودهضم است و فضولات کمی به جای می‌گذارد.
- حبوبات با طبع خنک مانند ماش، نخود فرنگی و جو.
نوشیدنی های مناسب فصل بهار
- از نوشیدنی های فصل، شربت خیار و سکنجبين، شربت زرشک و نارنج و شربت لیمو را می‌توان نام برد.
- البته در افرادی که از مشکلات معده رنج میبرند یا سو مزاج سرد دارند باید در مصرف این شربت‌ها احتیاط کنند.
- نوشیدنی ها و رب های خنک و فرونشاننده گرما مانند: شربت ریواس، شربت آبغوره، شربت رب انار، سکنجبین، ماءالشعیر طبی، آب گیاهان و سبزی های صحرایی بهاری به ویژه اگر مخلوطی از چند تای آنها باشد.
- عرق های گیاهی مثل عرق بیدمشک، عرق خطمی، مخلوط مساوی عرق های شاه تره و کاسنی.
بایدهای رژیم غذایی در بهار
- کم کردن مقدار غذا زیرا پرخوری همیشه ضرر دارد و در بهار این ضرر دو چندان است.
- افزایش مصرف غذاهایی مثل میوه ها، سبزیجات، سالادهای ساده، آش ها و شورباها و سوپ های مناسب.
- البته باید توجه داشت که اگر با خوردن میوه ای دچار خشکی دهان، نفخ، آروغ و مانند آن شدید، مصرف آن را ادامه نداده و از میوه ها و سبزی هایی استفاده کنید که با مصرف آنها، احساس نشاط و سبکی می‌کنید.
- استفاده از غذاهایی با طبع سرد،تا رققت اخلاط را تعدیل و حرکت آنها را کند کنند.
- خوردن آش های طبی که در گذشته بسیار مرسوم بوده است.
این آش ها در مناطق مختلف دستور پخت متفاوتی دارند که معمولا موجب ایجاد لینت مزاج می شده است. ترکیبات ساده آش های طبی معمولا ساده، بدون گوشت و حاوی چاشنی های مناسب برای فرونشاندن گرمای بدن هستند.سبزیجات خودرو که در فصل بهار در مناطق مختلف رشد می‌کنند در این نوع آش ها استفاده می شود زیرا به اعتقاد اهل نظر، این سبزیجات نقش مهمی در کنترل مشکلات فصل بهار دارند.
نبایدهای رژیم غذایی در بهار
- اجتناب از پرخوری و برهم خوری
- کاهش مصرف غذاهای خونساز مثل گوشت ها، شیرینی های قوی، روغن ها، تخم مرغ و …
- خودداری از مصرف غذاهای غلیظ مانند کله پاچه، گوشت گاو، خامه، ماست ترش و …
- پرهیز از خوردن غذاهای شور، تلخ و تند و تیز
- کاهش مصرف ادویه ها و گوشت ها
- مصرف غذاهای کنسروی و مانده در این فصل حتی از فصول دیگر هم مضرتر است
- محدود کردن خوردنی ها و آشامیدنی های با طبع گرم و به ویژه با طبع گرم و تر
- پرهیز از غذاهای فست فودی
- پرهیز از مرسومات تغذیه ای امروزی در بهار مانند آجیل های بوداده؛ شیرینی های قنادی؛ شکلات و کاکائو و …؛ انواع پلوها و چلوها با خورش های گوشتی و کباب ها و … که همه در جهت بدتر شدن اوضاع بهاری بدن عمل می‌کنند.
با تشکر از همکار محترم، دکتر الهام قدمی یزدی، جهت تهیه بخشی از این مطلب
