از بهبود تا درمان بیماری پسوریازیس در طب سنتی

بیماری صدف، قوبا یا به قول امروزی‌ها، پسوریازیس، بیماری ناشناخته‌ای نیست و از سال‌های دور است که قدمش به جسم انسان‌ها باز شده است. امّا شیوع بسیار زیاد و انفجاری آن، پیشکش سبک زندگی غلط و مشکلات روحی و روانی عصر حاضر است؛ شیوعی که صدالبته و به مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، گسترشی روزافزون دارد. بنابراین اگر به دنبال شناخت بیماری پسوریازیس، ویژگی‌ها، عوامل و راهکارهای بهبود و درمان آن هستید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید. در این جا به خوبی با مکانیزم این بیماری آشنا می‌شوید که این به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.

پسوریازیس یا بیماری صدف چیست؟

بسیاری از بیماری‌های مزمن بشر چون اختلالات تیروئیدی، دیابت، برص، پسوریازیس، کولیت و … الگوهای پیچیده و چند عاملی دارند و باید آن‌ها را بیشتر روان تنی دانست.

اما برای فهم بیماری پسوریازیس بهتر است از از دو دیدگاه طب جدید و طب سنتی این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم:

پسوریازیس از دیدگاه طب جدید

پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که با پلاک‌هایی همراه با پوسته‌های نقره‌ای رنگ مشخص می‌شود. در این بیماری:

• سرعت تکثیر و رشد سلول‌های پوستی به صورت نامتناسبی بالا می‌رود و در نتیجه، چندین لایه سلول مرده در سطح پوست تجمع پیدا می‌کنند.
• این بیماری اشکال گوناگون و با شدت‌های متفاوت دارد.
• پسوریازیس معمولی شایع‌ترین شکل آن به صورت پلاک‌های قرمز رنگ با پوسته‌ریزی قابل توجه، اغلب در سر، آرنج‌ها، ساعدها، زانوها و سایر نواحی تحت فشار است. گاهی اوقات پلاک‌های فوق‌الذکر بخش قابل توجهی از سطح پوست را درگیر می‌کنند.

علل وقوع پسوریازیس از منظر طب جدید

عوامل متعددی به عنوان عامل مسبب یا تشدید کننده این بیماری مطرح شده، از جمله:

• وراثت
• برخی عفونت‌ها ازجمله گلودردهای چرکی
• موقعیت جغرافیایی و آب و هوا (ضایعات پسوریازیس در هوای سرد، تشدید و در هوای معتدل یا گرم و مرطوب، بهبود می‌یابد.)
• استرس‌های روحی
• صدمات فیزیکی
• عوامل هورمونی و متابولیک (بلوغ و یائسگی باعث تشدید ضایعات هستند و حاملگی، باعث تخفیف آن‌ها)
• برخی داروها (ترکیبات لیتیوم، داروهای بتا بلوکر، مانند پروپرانولول، ترکیبات ید، کلروکین و … )
• خوراکی‌هایی مانند قهوه
• سن (حداکثر شیوع در 10 تا 30 سالگی) و ….

پسوریازیس از دیدگاه طب سنتی

از نظر اطبای طب سنتی، پسوریازیس معنای دیگری دارد. در کتب طب سنتی علایم مشابه این بیماری تحت نام‌های داء الصّدف (بیماری صدف) یا قوبا شرح داده شده است.

این طب_به عنوان یک طب کل نگر_ از منظر اخلاطی به این بیماری می‌نگرد. از دیدگاه این طب، عوامل مختلفی از جمله:

• تغذیه نادرست
• روش‌های ناصحیح زندگی
• تنش‌های روانی (خشم فروخورده، اضطراب مدیریت نشده، اندوه ریشه‌ای، تعرض جسمی و روحی، حرف و درد و دل ناگفته و …)
• سوء مزاج سرد و خشک و غلبه سودا در پوست
•  زمینه درگیری در دیگر اعضاء

باعث می‌شود که اخلاط نامناسب و مواد زاید در بدن تجمع پیدا کرده با رسوب در پوست، باعث بروز علائم این بیماری شوند.

توجه توجه: پس پسوریازیس نیز مانند دیگر بیماری‌های مزمن، هیچ‌گاه یک عامل مشخص ندارد و همیشه باید آن را یک سندرم چند عاملی با اسباب روانی و زمینه درگیری در دیگر اعضاء دید و نه صرفاً یک بیماری پوستی.

آیا بیماری پسوریازیس مسری و واگیردار است؟

اغلب افراد تصور می‌کنند که پسوریازیس یک بیماری مسری و آلوده‌کننده است و در نتیجه از بیمار دوری می‌کنند، درحالی که چنین نیست.

پس دوستان عزیزی که در اطراف خود فرد مبتلا به پسوریازیس دارید بدانید که اجتناب و دوری از ارتباط با بیمار، بسیار ناراحت‌کننده است و ممکن است باعث عصبانیت، خجالت‌زدگی، ناامیدی، استرس و اضطراب در بیمار شود که این حالات، خود می‌توانند زمینه ساز تشدید این بیماری شوند.

آیا این بیماری قابل درمان است؟

طب جدید

در حال حاضر این بیماری در طب رایج درمان قطعی ندارد و تنها با داروها (کورتیکواستروئید(کورتون)های موضعی یا داروهای تزریقی) و روش‌های مختلف (طیف‌های خاص اشعه ماوراء بنفش، سلول بنیادی)، قابل کنترل است، که این موارد تنها به تخفیف موقتی علائم کمک کرده و درمان‌هایی تسکینی به حساب می‌آیند و چون بیماری اصلی ریشه کن نمی‌شود، احتمال عود علایم – به دنبال قطع داروها یا حتی به هنگام مصرف آن‌ها_بسیار بالاست.

طب سنتی

در طب سنتی، هم می‌‎توان با اصلاح سبک زندگی به ویژه آرامش و پرهیز از تنش‌های روانی مزمن و آزاردهنده و رعایت رژیم غذایی، این بیماری را مدیریت و چه بسا درمان کرد.

در واقع طب سنتی برای مدیریت این بیماری نه تنها سیستم ایمنی بدن را سرکوب نکرده بلکه حتی به تقویت آن هم می‌پردازد و در واقع به یاری طبیعت بدن می‌شتابد تا بدن با دفع اخلاط نامناسب بر بیماری فائق آید. طب سنتی درمان را بر پایه اصلاح مزاج و پاکسازی بدن از اخلاط نامناسب و مواد زاید بنا می‌نهد و در ادامه با رعایت دستورات مربوط به روش صحیح زندگی، بیماری از بین می‌رود.

قابل توجه طبیبان چیره دست

همانطور که گفته شد، این بیماری یک بیماری صرفاً پوستی نیست و به دلیل همین چندعاملی بودن، گاهی با تغییر و تنظیم داروها و درمان‌های موضعی و جسمی از اوسرین تا روغن بنفشه و از کورتون و منضج سودا اغلب به نتیجه دلخواه نمی‌رسیم.

پس شایسته و بایسته است که طبیب دلسوز چیره دست، ضمن دریافت شرح حال کامل و انجام معاینات لازم، به گوشه‌های پنهان روح و روان بیمار خود سرک بکشد و با شناخت زمینه‌ها و اسباب اصلی و واقعی بیماری‎‌های این چنین؛ با کمک و مشورت روانشناس و متخصص تغذیه و مربی ورزش و … به درمان ریشه‌ای آن‌ها بپردازد.

وگرنه تجویز صرف دارو، از مالیدنی، جوشاندنی تا تزریقی و سلول بنیادی، اگر هم کمکی کند، محدود و موقتی است.

راهکارهای طب ایرانی برای کمک به درمان پسوریازیس

پایه درمان پسوریازیس، کشف سبب اصلی بیماری است، اما به عنوان توصیه‌های کلی و موثر در کنترل علائم آزاردهنده این بیماری؛ موارد زیر قابل توصیه‌اند:

1) کنترل دقیق بیماری‌های زمینه‌ای

2) داشتن سبک زندگی صحیح

• خواب خوب و به هنگام، از سر شب تا پیش از طلوع خورشید
• تحرک کافی و ورزش منظم روزانه (بهترین پیشنهاد: یک پیاده روی متناسب / ورزش‌های سنگین و حرفه‌ای، به دلیل غلیظ کردن اخلاط، ممکن است اثر معکوسی در این زمینه داشته باشند).
• استحمام مناسب: مبتلایان هفته‌ای دوسه بار با آب ولرم رو به گرم (و نه داغ) استحمام کنند و هربار مدتی را در حمام توقف کنند تا رطوبت پوست افزایش یابد. بعد از خروج از حمام هم، با روغن‌های مناسب، پوست را چرب کنند.
• مدیریت شرایط روحی فرد و دوری از تنش، اضطراب و خشم و …
• درمان یا پیشگیری از یبوست

3) اصلاح رژیم غذایی

عدم رعایت دستورات و پرهیزات غذایی موجب می‌شود که اخلاط نامناسب مولد بیماری هر چه بیشتر در بدن تجمع یابند و حتی اگر بیمار، داروهای تجویز شده را درست و به موقع مصرف نماید، باز هم پاسخ درمانی قابل قبولی را نمی‌توان انتظار داشت؛ چرا که مواد زایدی که با کمک دارو از بدن خارج می‌شوند، با مصرف مواد غذایی نامناسب مجدداً وارد بدن می‌شوند.

چی نخوریم بهتره؟ (پرهیزات)

• مداومت بر خوردنی‌های خشکی افزا یا مولد سودا چون بادمجان، عدس، کلم، قارچ، ترشی، میوه‌های نارس و ..
• خیار، گوجه، ماست و دوغ ترش، پنیر شور
•  غذاهای فرآوری شده:  انواع سس و رب گوجه فرنگی، کنسروها، فست فود، سوسیس و کالباس، پنیر پیتزا
• تنقلات و شیرینی‌های مصنوعی: کاکائو، شکلات، شیرینی قنادی، چیپس، پفک، کیک و کلوچه، آب نبات‌های مصنوعی
• نوشیدنی‌ها: قهوه، نسکافه، چای پررنگ، انواع آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه‌های گازدار
• یخ، آبی که برای سرد کردن در آن یخ انداخته باشند
• خوردنی‌های خیلی شور، تند، ترش و چرب، ادویه تند
• حبوبات نفاخ (برای معده‌های حساس)، سیر و پیاز خام،
• سبزیجات بخارزا مانند تره، شاهی، ترب، تربچه و پیازچه
• گوشت گاو و گوساله، گوشت‌های یخی و مانده، گوشت‌های نمک سود شده و کنسروی، گوشت بز، گوشت شتر، تخم مرغ ماشینی
• غذاهای خمیری و غلیظ : ماکارونی، لازانیا، اولویه، آش رشته
• غذاهای چرب و سرخ کردنی‌ها، روغن‌های نباتی جامد و مایع صنعتی
• زیاد روی در مصرف خرما، گردو، آناناس، میگو، تخم مرغ

الان با خودتون می‌گید ای بابا پس چی بخوریم!

چی بخوریم خوبه؟

• نوشیدنی شربت یک قاشق غذاخوری خاکشی با یک قاشق مرباخوری شکر (در دیابتی‌ها عسل مجاز) در یک استکان آب گرم، صبح ناشتا
• نوشیدن روزانه شربت سکنجبین شکری با یا بدون خاکشی
• مصرف روزی یک وعده سوپ جوی کم ادویه با سبزیجات و جوانه‌ها همراه با آبغوره یا آبلیموی تازه و روغن زیتون
• مصرف سالاد جوانه‌ها، هویج رنده شده، سیب درختی، مویز، رب انار ملس، روغن زیتون، روزی یک وعده در کنار غذا یا به عنوان میان‌وعده
• مصرف روزی 10 عدد مغز بادام شیرین خام، 10 عدد عناب که خیس خورده و بدون پوست بهتر است  و 20 عدد مویز (در صورت مساعد بودن شرایط اقتصادی)
• مصرف گیلاس، آلبالوی شیرین، سیب گلاب، شاه توت و پرتقال شیرین به عنوان میان‌وعده
• جایگزین کردن شیرین کننده‌های مصنوعی با میزان کمی عسل، شکر سرخ، شیره انگور، کشمش، انجیر، توت خشک و …
• گوشت‌های مناسب: گوشت گوسفند (خصوصاً بره 6 ماهه تا یکساله)، گوشت خروس و مرغ محلی، گوشت پرندگان کوچک (بلدرچین، دراج و کبک).
• ماء الشعیر طبی
• ماء الجبن افتیمونی، صبح ناشتا ( در صورت غلبه سودا)

4) تدابیر موضعی

• روغن مالی بدن به ویژه ضایعات پوستی با روغن بنفشه بادام یا بادام شیرین به ویژه بعد استحمام
• در صورت عدم دسترسی، استفاده از وازلین یا مخلوط گلاب و گلیسیرین هم می‌تواند مدّنظر قرار گیرد.

5) تدابیر کمکی

استفاده از حجامت، بادکش گذاری و زالو اندازی به عنوان تدابیر کمکی در کنار رعایت تدابیر بالا، و زیر نظر پزشک متخصص طب سنتی

• تشخیص انجام یا عدم انجام و نیز نوع حجامت و تمهیدات قبل و بعد از آن، به عهده پزشک معالج است.
• امّا به نظر می‌رسد بهترین روش این است که در ابتدا با یک یا چند مرحله حجامت عام، پاکسازی عمومی ایجاد گردد و سپس، برای دفع مواد زائد ضایعات پوستی اقدام به حجامت‌های موضعی کرد.
• حجامت‌های موضعی در پسوریازیس، با ایجاد خراش‌های ریز متعدد انجام می‌شود.
• در موارد منتشر، نیازی به بادکش گذاری و خون‌گیری نیست اما در موارد محدودتر، بادکش و خون‌گیری به شیوه معمول هم انجام می‌شود.
• این حجامت‌های موضعی تا درمان کامل ضایعه تکرار می شود.
• البته در مورد ضایعات محدود و کوچک، از زالواندازی هم می‌توان کمک گرفت.

حرف پایانی

دوستان بزرگواری که مبتلا به پسوریازیس هستند، حتماً دستورات این پست را رعایت کنید ولی برای درمان تخصصی حضوراً به پزشکان متخصص طب سنتی ایرانی مراجعه نمایند.

شما چه تجربه ای از درمان پسوریازیس دارید؟