تدابیر مصرف سیاه دانه در طب سنتی

سیاه دانه دارای مزاج گرم و خشک است و از ادویه های کاربردی در طب سنتی کشور هندوستان بوده است. هندی ها از سیاه دانه، به عنوان ماده ضد عفونی کننده و نگهدارنده غذا استفاده می کردند.

خواص سیاه دانه و کاربردهای آن

1. رقیق کننده همه خلط هاست.
2. رطوبات بدن را خشک می کند.
3. مصرف آن توسط زنان در دوران شیردهی سبب افزایش شیر مادر می شود.
4. برای کاهش درد های قفسه سینه و بهبود تنگی نفس مفید است. توصیه می شود برای تنگی نفس سیاه دانه را با عسل میل کنید.
5. سیاه دانه، اگر با عسل و آب میل شود از بین برنده سنگ های کلیه و مثانه خواهد بود.
6. اگر سیاه دانه، را بکوبید و با گلاب مخلوط کنید و روی زخم سوداوی ساق پا بگذارید بهبود خواهد یافت.
7. عملکرد ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد توموری دارد.
8. خوردن سیاه دانه، موجب دفع اقسام کرم معده می شود.
9. در پیشگیری از ابتلا به سرطان خون و نیز درمان آن مفید است.
10.  چرخه رشد سلول های سرطانی را در روده بزرگ متوقف می کند.
11. سیاه دانه، برای بهبود اثرات مضری که در شیمی درمانی به کلیه می رسد، مفید است.
12. مصرف سیاه دانه، حافظه را تقویت می کند و عملکرد شناختی مغز را بهبود می بخشد.
13. روغن سیاه دانه، باعث بهبود آسیب های پوستی و آکنه می شود.
14. سیاه دانه، چربی و قند خون را کاهش می دهد و فشار خون را پایین می آورد.
15. افرادی که سینوزیت دارند بهتر است هفته ای یکبار از بخور سیاه دانه استفاده کنند.
16. چند قطره روغن سیاه دانه، و یک قاشق عسل رفع سرگیجه می کند.
17. مصرف یک یا دو قاشق روغن سیاه دانه، با ماست رفع اسهال می کند.
18. زنان باردار به منظور تنظیم زمان زایمان, می توانند از سیاه دانه، استفاده کنند.
19. مصرف سیاه دانه، باعث تنظیم دوره قاعدگی در زنان می شود.
20. مالیدن جوهر سیاه دانه، بر صورت باعث جوان شدن پوست صورت می شود. استفاده موضعی از تخم سیاه دانه، و روغن کنجد برای درمان جوش های زیرپوستی بسیار موثر است.
21. اثر سیاه دانه بر میخچه: سیاه‌ دانه و سیر را روی میخچه پا ضماد کنید تا برطرف گردد. برای از بین بردن میخچه، سیاه‌ دانه و سیر را به اندازه مساوی بکوبید و روی محل میخچه قرار دهید و بگذارید تا سه ساعت بماند. هر روز این کار را  به‌ مدت یک هفته تکرار کنید.

ارزش غذایی سیاه دانه

• ۹ درصد نیاز به فیبر را تامین می کند.
• مجموع چربی موجود در این مقدار سیاه دانه, تنها ۱ درصد از نیاز روزانه بدن را تامین می کند.
• سیاه دانه، حاوی ویتامین A ,ویتامین C , تیامین, ریبوفلاوین, نیاسین, ویتامین B6, ویتامین B12 است که هر یک از این ویتامین ها حدود ۱ یا ۲ درصد از نیازهای روزانه را فراهم می کنند.
• سیاه دانه، سرشار از مواد معدنی می باشد. یک قاشق غذاخوری سیاه دانه, حدود ۷ درصد کلسیم, ۶ درصد آهن, ۶ درصد منیزیم, ۳ درصد فسفر, ۳ درصد پتاسیم, ۱ درصد زینک, ۳ درصد مس و ۱۹ درصد از نیاز روزانه بدن را فراهم می کند.

نکات مهم

• مصرف سیاه دانه، در دوران حاملگی ممنوع است.
• سیاه دانه؛ بلافاصله بعد از سائیده شدن، باید مصرف شود. مصرف سیاه دانه سائیده نگهداری شده، اثرات نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت.
• مصرف بی‌رویه سیاه دانه، موجب سرگیجه و سیاهی چشم می‌شود و در مواردی هم برای کلیه مضر است و باید همراه مصلحاتی مثل کتیرا یا سرکه مصرف شود.

منبع: کتاب های تغذیه در طب ایرانی، اسلامی و راهنمای جامع گیاهان دارویی