تدابیر مصرف سیاه دانه در طب سنتی

سیاه‌دانه دارای مزاج گرم و خشک است و از ادویه‌های کاربردی در طب سنتی کشور هندوستان بوده است. هندی‌ها از سیاه دانه، به عنوان ماده ضد عفونی‌کننده و نگهدارنده غذا استفاده می‌کردند.

خواص سیاه دانه و کاربردهای آن

1. رقیق کننده همه خلط هاست.
2. رطوبات بدن را خشک می‌کند.
3. مصرف آن توسط زنان در دوران شیردهی سبب افزایش شیر مادر می‌شود.
4. برای کاهش دردهای قفسه سینه و بهبود تنگی نفس مفید است. توصیه می‌شود برای تنگی نفس سیاه‌دانه را با عسل میل کنید.
5.  اگر با عسل و آب میل شود از بین برنده سنگ‌های کلیه و مثانه خواهد بود.
6. اگر آن را بکوبید و با گلاب مخلوط کنید و روی زخم سوداوی ساق پا بگذارید بهبود خواهد یافت.
7. عملکرد ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد توموری دارد.
8. خوردن آن، موجب دفع اقسام کرم معده می‌شود.
9. در پیشگیری از ابتلا به سرطان خون و نیز درمان آن مفید است.
10.  چرخه رشد سلول‌های سرطانی را در روده بزرگ متوقف می‌کند.
11. برای بهبود اثرات مضری که در شیمی درمانی به کلیه می‌رسد، مفید است.
12.  حافظه را تقویت می‌کند و عملکرد شناختی مغز را بهبود می‌بخشد.
13. روغن سیاه دانه، باعث بهبود آسیب‌های پوستی و آکنه می‌شود.
14. چربی و قند خون را کاهش می‌دهد و فشار خون را پایین می‌آورد.
15. افرادی که سینوزیت دارند بهتر است هفته‌ای یکبار از بخور سیاه‌دانه استفاده کنند.
16. چند قطره روغن سیاه‌دانه، و یک قاشق عسل رفع سرگیجه می‌کند.
17. مصرف یک یا دو قاشق روغن سیاه‌دانه، با ماست رفع اسهال می‌کند.
18. زنان باردار به منظور تنظیم زمان زایمان، می‌توانند از سیاه‌دانه، استفاده کنند.
19.  باعث تنظیم دوره قاعدگی در زنان می‌شود.
20. مالیدن جوهر سیاه‌دانه، بر صورت باعث جوان شدن پوست صورت می‌شود. استفاده موضعی از تخم سیاه دانه و روغن کنجد برای درمان جوش‌های زیرپوستی بسیار موثر است.
21.  سیاه‌ دانه و سیر را روی میخچه پا ضماد کنید تا برطرف گردد. برای از بین بردن میخچه، سیاه‌ دانه و سیر را به اندازه مساوی بکوبید و روی محل میخچه قرار دهید و بگذارید تا سه ساعت بماند. هر روز این کار را  به‌ مدت یک هفته تکرار کنید.

ارزش غذایی سیاه دانه

• ۹ درصد نیاز به فیبر را تامین می کند.
• مجموع چربی موجود در این مقدار سیاه دانه, تنها ۱ درصد از نیاز روزانه بدن را تامین می کند.
• سیاه دانه، حاوی ویتامین A ,ویتامین C , تیامین, ریبوفلاوین, نیاسین, ویتامین B6, ویتامین B12 است که هر یک از این ویتامین ها حدود ۱ یا ۲ درصد از نیازهای روزانه را فراهم می کنند.
• سیاه دانه، سرشار از مواد معدنی است. یک قاشق غذاخوری سیاه دانه، حدود ۷ درصد کلسیم، ۶ درصد آهن، ۶ درصد منیزیم، ۳ درصد فسفر، ۳ درصد پتاسیم، ۱ درصد زینک، ۳ درصد مس و ۱۹ درصد از نیاز روزانه بدن را فراهم می‌کند.

نکات مهم

• مصرف سیاه دانه، در دوران حاملگی ممنوع است.
• سیاه دانه؛ بلافاصله بعد از سائیده شدن، باید مصرف شود. مصرف سیاه دانه سائیده نگهداری شده، اثرات نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت.
• مصرف بی‌رویه سیاه دانه، موجب سرگیجه و سیاهی چشم می‌شود و در مواردی هم برای کلیه مضر است و باید همراه مصلحاتی مثل کتیرا یا سرکه مصرف شود.

منبع: کتاب های تغذیه در طب ایرانی، اسلامی و راهنمای جامع گیاهان دارویی