غلظت خون از منظر طب سنتی و طب نوین (تعریف، علل، علائم و عوارض)

یکی از بیماری های رایج در تمام جهان که افراد زیادی را درگیر خود کرده است، بیماری غلظت خون است که گاها عوارض جدی و خطرناکی به دنبال خواهد داشت. در این مقاله ابتدا تعریف جامعی برای این بیماری ارائه خواهیم کرد. سپس علائم و عوامل ایجاد کننده آن و در قسمت بعدی “روش های درمان بیماری غلظت خون به کمک طب سنتی” را بیان خواهیم کرد.

این مقاله پس از تحقیقات بسیار و جمع آوری حجم زیادی اطلاعات در زمینه غلظت خون و روش های درمانی آن و راستی آزمایی آن ها تهیه و به یک مقاله جامع در خصوص این موضوع تبدیل و در اختیار شما دنبال کنندگان سایت طبایع قرار داده ایم. امید است که مطالب این مقاله مفید فایده قرار گیرد. تا انتهای مطلب با ما باشید تا به پاسخ تمام سوالات خود در مورد این بیماری شایع برسید.

تعریف غلظت خون در طب نوین

همانطور که می دانید خون از سه جزء اصلی گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تشکیل شده است و تغییر  در مقدار  هر کدام از این اجزا به بروز بیماری های مختلف ختم خواهد شد.

یکی از این اختلالات در تعداد اجزای خون را غلظت خون می نامند. پلی‌سیتمی (Polycythemia) ، پلی سیتمی ورا (Polycythemia vera) یا پلی‌گلوبولیا و یا غلظت خون یک بیماری است که در آن هماتوکریت (درصد حجمی گلبول‌های قرمز خون در خون) یا غلظت هموگلوبین در خون افزایش می‌یابد. این بیماری به مرور زمان شکل می گیرد و در سنین بین 40 تا 60 سالگی خود را نشان می دهد و طبق آمار در  زنان به دلیل داشتن خونریزی دوران قاعدگی کمتر از مردان شایع می باشد.

در طب نوین و در جواب آزمایش خون محدوده هموگلوبین (گلبول های قرمز سرشار از هموگلوبین می باشند) در نوزادان از بدو تولد تا 2 ماهگی ۱۴ تا ۲۴ گرم در دسی لیتر، نوزادان 2 ماه تا 1 سال ۹.۵ تا ۱۳ گرم در دسی لیتر، در زنان بین ۱۶-۱۲ گرم در دسی لیتر (۴۸- ۳۶ درصد) و در مردان بین ۱۸- ۱۴ گرم در دسی لیتر (۵۶-۴۲ درصد) به عنوان محدوده طبیعی تعیین شده است و مقدار بالاتر از این محدوده یا به عبارت دیگر تعداد بالاتر هر کدام از این اجزا به ‌نسبت حجم خون را به عنوان غلظت خون معرفی کرده است.

تنها راه تشخیص قطعی غلظت خون انجام آزامیش خون CBC، EPO و در موارد پیچیده تر آزمایش مغز استخوان است. هر چقدر تعداد هموگلوبین خون بالاتر باشد سرعت گردش خون در رگ‌ها کاهش پیدا می کند که همین موضوع به مرور زمان باعث تصلب شرایین (Atherosclerosis) و گرفتگی عروق و در موارد حاد موجب سکته های قلبی و مغزی خواهد شد.

این بیماری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند. در بیماری غلظت خون اولیه، میزان تولید گلبول‌های قرمز خون توسط سیستم خون‌ساز بدن به صورت خودکار بالا است، اما در غلظت خون ثانویه، سیستم خون‌ساز بدن سالم است، ولی بیماری‌هایی مانند بیماری‌های مزمن ریوی، کلیوی و قلبی یا تومورها، کاهش اکسیژن‌رسانی بافتی، بودن در ارتفاعات، سیگار کشیدن و زندگی در هوای آلوده و همچنین تغذیه ناسالم و سبک زندگی غلط و دلایل دیگری که در ادامه خواهیم گفت موجب افزایش غلظت خون می‌شوند.

غلظت خون در مادران باردار باید جدی گرفته شود و به سرعت برای درمان آن اقدام شود، زیرا ممکن است باعث سقط یا مرگ جنین به دلیل عدم اکسیژن رسانی صحیح و کافی به جنین شود.

برای پیشگیری از ابتلا به غلظت خون و درمان آن روش‌های متعددی در طب نوین مثل استفاده از داروهایی مانند آسپرین، کلوپیدوگول، دی‌پیریدامول و تیکلوپدین وجود دارد که حتما باید با دستور پزشک مصرف شوند. از میان داروهای ضد انعقاد خون که از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند هم می‌توان به وارفارین، انوکساپارین، دابیگاتران، آپیکسابان، ریواروکسابان اشاره‌کرد.

تعریف غلظت خون در طب سنتی و از منظر مزاجی

از منظر طب سنتی غلظت خون به کثیفی خون، سنگینی خون یا هر چیزی که باعث کاهش کیفیت خون شود، گفته می‌شود. ابن سینا در مبحث اخلاط چهارگانه به سرعت جریان خون اشاره کرده و سبب کاهش جریان خون را افزایش غلظت و گران‌روی ناشی از تولید بیش از حد در بدن بیان کرده است.

در طب سنتی گرفتگی رگ ها را امتلا یا پری رگ ها می گویند. امتلا زمانی پدید می‌آید که فضولات در بدن بیش از آنچه به تحلیل می‌روند، تجمع یابند. بیماری‌های امتلائیه بنا به تعریف بیماری‌هایی هستند که به خاطر پری اجزای بدن ایجاد می‌شوند. در مورد خون، تغییرات کمی یا کیفی خون (از جمله افزایش غلظت خون) می‌تواند منجر به پر شدن رگ‌ها و به دنبال آن علائم و بیماری‌های مختلفی شود.

خون حامل غذا، اکسیژن و انواع ویتامین در بدن است. همچنین فضولات و پسماند در خون ریخته و دفع می‌شود. اگر خون غلیظ باشد، تمام کارکردهای جسمی، ذهنی و روحی فرد ضعیف شده و همچنین تجمع اخلاط غلیظ در مسیر گردش خون که معمولا از غلبه بلغم و صفرا ناشی می‌شود، باعث کندی جریان خون و غلظت آن می‌شود.

از خطرناک ترین عوارض ناشی از غلظت خون این است که شانس لخته شدن خون در رگ ها را افزایش می دهد و این اتفاق ممکن است در سن های بالاتر و در رگ های حیاتی رخ دهد و باعث بروز سکته های قلبی و مغزی شود.

در طب سنتی نیز امتلا بر دو نوع است: امتلا به حسب اوعیه و امتلا به حسب قوه. امتلا به حسب اوعیه زمانی رخ می‌دهد که کمیت اخلاط و ارواح درحالی که کیفیت آن‌ها همچنان مطلوب است، افزایش می‌باید تا حدی که سبب پری مجاری و کشیدگی آن ها می‌شود. به بیان ساده‌تر، این مورد همان تغییر کمی خون یا افزایش حجم خون به دنبال افزایش تولید آن است که تقریبا معادل افزایش خلط دم (خون) دانسته می‌شود.

در امتلا به حسب قوه آسیب ناشی از افزایش کمیت اخلاط  نیست، بلکه فقط ناشی از نامناسب شدن کیفیت اخلاط است. در این حالت به دلیل نامناسب شدن کیفیت اخلاط، قوا ضعیف گشته و نمی‌تواند هضم و نضج را به انجام رساند. یعنی همان تغییر کیفی خون، که شامل افزایش غلظت خون به دلیل افزایش سودا و افزایش لزوجت خون به دلیل افزایش بلغم می باشد.

غلظت خون ممکن است به دلیل غلبه هر چهار  خلط به وجود آید:

غلظت خون دموی: این نوع غلظت خون ناشی از  انباشته شدن خون به همراه چربی خون بالا می باشد. انباشته شدن مواد شیرین و نمک بر اثر مصرف شیرینی های طبیعی بیش از حد، شیرینی های شرکتی و صنعتی در بدن به همراه نمک و سایر مواد غذایی این نوع غلظت خون را ایجاد می کند.

غلظت خون صفراوی: این نوع غلظت خون معمولا بر اثر مصرف ادویه های زیاد با طبع گرم، شوری های زیاد، گوشت های طبع گرم زیاد، غذاهایی که بر کبد اثرات مخرب می گذارند و باعث ترشح آنزیم های کبدی و صفرای بدن می گردند حاصل می شود.

غلظت خون بلغمی: این نوع غلظت خون معمولا با ترکیب سودا در بدن افراد بلغمی مزاج نمود می کند. بر اثر نوشیدن مایعات شرکتی و گازدار، ترشی ها، شوری ها، غذاهای فاسد و مانده، مصرف بیش از اندازه مایعات، مصرف بیش از اندازه میوه ها و میوه های نارس، مصرف زیاد لبنیات و مشتقات شیر، مصرف زیاد چربی های اشباع نشده که باعث چاقی مفرط می گردد، تن پروری و بی تحرکی می تواند این نوع غلظت خون را ایجاد کند.

غلظت خون سوداوی: این نوع غلظت خون را معمولا در اکثر افراد و هر سنی می توان مشاهده نمود، غلظت خون بر اثر کم خونی ناشی از فقر آهن، کمبود ویتامین D ، کمبود اسید فولیک در بدن، کمبود گروه ویتامین های B مخصوصا B۱۲ ، مصرف نمودن غذاهای طبع سرد و آب یخ که باعث کندی حرکت خون در بدن می گردد.

علل ابتلا به غلظت خون

علل محیطی، ژنتیکی، سبک زندگی غلط و ابتلا به برخی بیماری ها و نارسایی ها:

• کمبود اکسیژن: به دلیل ابتلا به بیماری های ریوی و قلبی، سکونت یا کار  در مکان هایی نظیر کوهستان و ارتفاعات و یا مکان های دچار آلودگی هوا.
• مسمومیت با مونوکسید کربن.
• کم آبی بدن.
• داشتن زمینه ارثی و مادرزادی.
• استرس و تنش های عصبی. فشارهای روانی سبب افزایش ترشح آدرنالین و در نتیجه بروز انقباضات عروقی می‌شوند، بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش می‌یابد.
• استفاده بیش از حد از موبایل و کامپیوتر.
• تعریق و اسهال‌های شدید.
• چاقی و اضافه وزن.
• مصرف مشروبات الکلی.
• استعمال دخانیات.
• بیماری مغز استخوان.
• تومورهای بدخیم کلیوی و کبدی در بزرگسالان.
• تومورهای مخچه ای در کودکان.
• فیبروم های رحمی در زنان.
• کیست های متعدد کلیه.
• سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری.
• کبد چرب.
• تنبلی طحال.
• عدم تحرک و ورزش نکردن.
• گرمی و سردی بیش از حد مزاج زیرا به نظر حکما خون یا به دلیل سردی غلیظ می‌شود یا از حرارت زیاد می‌سوزد و غلیظ می‌شود.

خوراکی های مسبب ایجاد غلظت خون:

• مصرف غذاهای شور و مصرف نمک های صنعتی.
• مصرف زیاد سرخ کردنی ها.
• استفاده زیاد از فیت فودها و غذاهای کنسروی و کارخانه ای.
• خوراکی ها تولید کننده سودا.
• مصرف همزمان غذاها با مزاج های مختلف.
• مصرف غذاها با مزاج سرد همراه با غذاهای چرب و شیرین.
• مصرف گوشت های طبع سرد مثل گوشت گاو که دارای قطران و رسوب زیاد در خون گشته و لخته های خونی در بدن بوجود می آورد و باعث کند شدن جریان خون در بدن و عروق می گردد.

علائم ابتلا به غلظت خون

• الزاما داشتن خون تیره نشانه ابتلا به غلظت خون نیست.
• سرخ شدن صورت.
• احساس پری شکم.
• خون‌ ریزی لثه.
• آنژین.
• تپش قلب و فشار خون بالا.
• اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس.
• اختلالات هوشیاری مانند سرگیجه، منگی و ‌خواب آلودگی.
• اختلالات بینایی مثل تاری دید.
• خستگی، ضعف و بی حالی.
• اختلالات خلقی مانند پرخاشگری.
• سردردهای غیرطبیعی.
• خارش بدن به ویژه بعد از دوش گرفتن با آب گرم.
• برجستگی عروق چشم.
• قرمز شدن کف دست ها و پاها.
• خواب رفتن، سر شدن و گزگز دست ها و پاها.
• کبودی رنگ پوست.
• تعریق زیاد.
• احساس سبکی سر.
• اسهال شدید.
• حالت تهوع.
• اختلالات و دردهای قاعدگی.
• از دست دادن اشتها و وزن.
• بالا رفتن آنزیم‌های کبدی.
• تیرگی و بنفش شدن برخی قسمت های بدن همچون لب ها، زیرناخن، انگشتان دست و پا به ویژه هنگام انجام فعالیت های بدنی.

عوارض ابتلا به غلظت خون

• خطرناک ترین عارضه ابتلا به غلظت خون کند شدن حرکت خون در قلب و رگ ها و بروز سکته های مغزی و قلبی می باشد.
• در افراد مبتلا به بیماری های ریوی، باعث آمبولی (انسداد جریان خون) ریه می شود.
• بزرگی کبد و طحال.
• زخم معده.
• تورم زبان (گلوزیت).
• دردهای استخوانی.
• درد گردن.
• ابتلا به نقرس.
• ابتلا به سنگ کلیه.
• خونریزی بینی.

ادامه مطلب را در قسمت بعدی با عنوان ” روش های درمان بیماری غلظت خون به کمک طب سنتی” بخوانید.

منبع: تیم تولید محتوای طبایع