حجامت یکی از راه های پیشگیری و درمان در طب سنتی است که به طور معمول در بیشتر نسخ طبیبان و حکیمان یک پای ثابت است. حجامت یک سنت الهی و اسلامی است، در سایت طبایع در خصوص حجامت و فواید آن مطالب زیادی ارائه کرده ایم.
انواع حجامت ها برای افراد مختلف در اندام های مختلف بدن انجام می شود. حجامت عام شایعترین حجامت ها است که بین دوکتف انجام می شود. حجامت مانند تمام روش های طب سنتی آدابی دارد که برای اینکه نه تنها مشکلی برای فرد حجامت کننده به وجود نیاورد بلکه بهترین ره آورد و نتیجه را برای وی داشته باشد باید آن آداب را رعایت نماید.
در این مطلب می خواهیم به بیان آداب توصیه شده در طب سنتی برای قبل، حین و بعد از حجامت بپردازیم. امید است با رعایت این توصیه ها بیشترین بهره را از این سنت ببریم.
توصیه های قبل از حجامت
- با شکم گرسنه یا با شکم پر حجامت نکنید. یک ساعت قبل و بعد از حجامت نباید شکم پر باشد و غذایی خورده شود. حجامت با شکم خالی به خصوص صبح قبل از مصرف صبحانه باعث ایجاد ضعف در قوای بدن می شود و همچنین موجب خروج مقدار زیادی خون تمیز به جای خون کثیف می شود و حجامت بلافاصله پس از صرف غذا سبب اخلال در عمل هضم و جذب ماده غذایی می گردد.
- درصورت امکان، در روزهای قبل ازحجامت (از 3 روز قبل)، برای دفع بهتر مواد زاید از بدن، آش آلو ، خاکشیر با آب گرم ، سوپ جو ، آب انار (یا انارملس(ترش وشیرین)) و آب زرشک میل کنید تا غلظت خونتان، کمتر و خروج آن به هنگام حجامت آسانترگردد.
- از 3 روز قبل از حجامت از خوردن غذاهایی چون جگر، ماهی، پنیر و تخم مرغ و غذاها با طبع سرد و غذاهایی که باعث غلظت خون می شوند، بپرهیزید.
- از 12 ساعت پیش ازحجامت، از رابطه زناشویی بپرهیزید.
- برای انجام حجامت، لباس‌های راحت بپوشید.
- افراد با خون غلیظ، یک ساعت قبل از حجامت حمام بروند تا خون غلیظ کمی رقت پیدا کرده و به سطح بدن نزدیک شود. اما افرادی که خونشان رقیق است از ۱۲ ساعت قبل از حجامت نباید استحمام کنند .
- قبل از انجام حجامت، وضو بگیرید.
- قبل ازانجام حجامت، صدقه بدهید.
توصیه های طب سنتی در حین حجامت
- به هنگام حجامت، به حالت چهارزانو، بدون کفش و ترجیحا بدون جوراب و رو به قبله بشینید.
- حجامت کننده و حجامت شونده پاک و با وضو باشند.
- قبل از شروع حجامت، سه بار، از خداوند، طلب خیر کنید. (برای مثال، سه بار بگویید: اَستخیرُ اللّهَ بِرَحمَتِهِ خِیَرَهً فی عافیَهٍ: از رحمت خداوند، برای سلامتی، طلب خیر می کنم).
- جنبه معنوی حجامت را رعایت کنید و در حین حجامت قرائت آیت الکرسی و ذکر صلوات را هرگز فراموش نکنید.
- در حین حجامت، تمرکز داشته باشید و به شفابخشی عملی که دارید انجام می دهید فکر کنید.
- هنگام شروع حجامت دعای حجامت را بخوانید:
- (بـِسْمِ اللَّهِ الـرَّحْـمنِ الـرَّحِیمِ اعـُوذ باللهِ الکَریـم فی حِجـامَتی مِنَ العـَین فی الدَّم وَ مِن کُلِّ سوءٍ و اَعـلالٍ و اسـقام و اوْجـاع و امْـراض و اساَلُکَ الـعـافـیـه والـمـعـافــاه والــشـــِّفـاءَ مِــن کُـلِّ داء: به نام خداوند بخشنده مهربان، درحجامت خویش، به خداوند کریم پناه می برم از انحراف درخون و از تمام بدی ها، بیماری ها، ناخوشی ها، دردها و مـرض ها، و عـافیت و دور شدن مریضی ها و شفای تمام بیماری ها را از او درخواست می کنم).
توصیه های پس از حجامت
- پس از انجام حجامت، به دلیل موفقیت در انجام یکی از سنت های الهی، خدای تعالی را شکر کنید.
- بعد از انجام حجامت، از کشیدن سیگار، ورزش و فعالیت سنگین، عصبانیت، آمیزش جنسی تا 24 ساعت خودداری کنید.
- محل حجامت را با عسل مرهم کنید تا جای حجامت ضدعفونی شود و جای زخم نماند.
- 12 ساعت بعد از حجامت می توانید استحمام کنید. موضع حجامت را لیف و صابون نزنید.
- در صورت امکان ۵ تا ۷ ساعت بعد از انجام حجامت از خوابیدن پرهیز شود.
- کبـودی، تورم و اندکی خـارش در محل حـجـامـت، طبیعی است و پس ازگذشت چند روز، خود به خود، مرتفع می شود.
- تا 24 ساعت پس از حجامت، باید از خوردن ترشی، نمک و لبنیات و به طور کل غذاها با طبع سرد پرهیز شود.
- خوردن انار و آب و رب انار، پس از حجامت بسیار توصیه شده است زیرا صفرا را فرو مى‌نشاند و خوردن انار شیرین بعد از حجامت، خون را ساکن و صاف مى‌کند.
- بعد از حجامت شربت عسل، ماء‌الشعیر طبی، سیاهدانه، زرشک سیاه، سماق، خاکشیر، سکنجبین، عرق شاهتره و عرق کاسنی بنوشید.
- بعد از انجام عمل حجامت در صورت احساس سرگیجه، سردرد و ضعف از خوراکی های شیرین طبیعی مانند عسل و خرما استفاده کنید.
- در صورتی که موضع حجامت کبود و متورم و دردناک بود جهت کاهش درد یخ را داخل نایلون گذاشته و ۵ تا ۶ مرتبه به مدت یک دقیقه روی موضع بگذارید.
نکاتی در مورد حجامت
- بنا به فتوای مجتهدین برای نماز خواندن نیازی به شستشوی خون روی زخم حجامت نیست، فقط دور محل حجامت تطهیر شود کافیست.
- اهدای خون جای حجامت را نمی گیرد. اگرچه اهدای خون یک کار بسیار انسان دوستانه و خداپسندانه ای است ولی جایگزین حجامت نیست. ولی خون فرد بعد از حجامت، بهترین خون برای اهداست.
- عمل بادکش اولیه قبل از حجامت باعث بی حسی نسبی موضع حجامت می شود، بنابراین حجامت درد چندانی ندارد و اگر حجامت طبق اصول و توسط افراد حاذق انجام شود هیچ جایی از خود به جا نمی گذارد.
- بهتر است حجامت در روزهایی که در تقویم سالانه حجامت توصیه شده است انجام شود. بهترین فصل برای انجام حجامت، فصل بهار و پس از آن به ترتیب پاییز، تابستان و زمستان می باشد. دو فصل بهار و پاییز بهترین فصل ها برای حجامت هستند، زیرا دمای هوا در این دو فصل به شدت تغییر می‌کند. فصل بهار دارای مزاج گرم و تر است و حرارت و رطوبت نسبی بالایی دارد. بهار فصل پاک‌سازی بدن از مواد زائد جمع شده ناشی از مصرف مواد سنگین در فصل زمستان است. به همین علت استفاده از ملین ها، قی آورها، حجامت و اهدای خون در این فصل توصیه شده است. با این اقدامات بسیاری از آلرژی‌های اوایل بهار یا اواخر زمستان مانند جوش و دمل‌ها اتفاق نمی‌افتد. علت بروز اغلب جوش‌ها در بهار این است که افراد در زمستان پرخوری کرده‌اند، اما به دلیل سرمای زمستان و سکون نسبی این مواد در بدن، علائمی دیده نمی‌شود. در بهار، چون هوا گرم می‌شود، این مواد زاید، شروع به حرکت در بدن کرده و با تحریک سیستم ایمنی، سبب بروز جوش، عطسه، تحریک پوست، آبریزش بینی، تنگی نفس، کهیر، احساس سنگینی و خواب آلودگی شدید می‌شود.
- پایان تابستان و اوایل پاییز به خصوص برای گرم مزاجان زمان بسیار خوبی برای حجامت است. هدف از این کار خروج صفرا و مواد زائد تجمع یافته در بدن به دلیل گرمای تابستان است که حجامت می‌تواند از رسوب این مواد در بدن به دنبال سرمای پاییز و زمستان و بروز برخی از آلرژی‌های پاییز و سرماخوردگی‌ها جلوگیری کند.
- حجامت در روزهای چهارشنبه و جمعه نیز نهی شده است. در مورد ساعت حجامت نیز صبح زود یا نزدیک غروب خورشید توصیه شده است. ولی به طور کلی در صورت اضطرار و نیاز درمانی به حجامت طبق نظر پزشک متخصص طب سنتی، با قرائت آیت الکرسی، طلب خیر و ذکر صلوات، حجامت در همه روزها جایز است.
- افراد دچار مشکلات انعقاد خون مثل کمبود شدید پلاکت و هموفیلی به دلیل احتمال ایجاد خـونـریـزی شـدید بـهتر است حـجامت نـکنند.
- افرادی که از قرص های رقیق کننده خون مانند (پلاویکس، وارفارین، آسپرین) استفاده می کنند حتما با مشورت پزشک حجامت کرده و 24 ساعت قبل از حجامت از خوردن آنها خودداری کنند.
- کم خونی، تنها در صورتی که از انواع شدید آن باشد مانع انجام حجامت است.
- فاصله زمانی بین انجام حجامت ها به عوامل متعددی مثل سن، جنس، مزاج، نوع تغذیه و نوع بیماری شخص و نیز، فصل انجام حجامت بستگی دارد و این زمانبندی برای هر شخص طبق نظر پزشک معالج متفاوت است.
- اطفال، سالخوردگان، زنان باردار و مادران شیرده فقط زیر نظر پزشک متخصص طب سنتی نسبت به انجام عمل حجامت اقدام نمایند.
- حتما حجامت را در مراکز معتبر درمانی،با وسایل استریل و یکبار مصرف و توسط افراد حاذق انجام دهید.
- انجام دو حجامت ناهمسو مانند حجامت عام و ساق پا یا حجامت عام و سر، در یک زمان ممنوع است.
- حجامت را در ایامی که روزه هستید، درحالت خستگی یا بی خوابی شدید، ترس، نگرانی یا عصبانیت زیاد، دوره مصرف داروهای آنتی بیوتیک، به هنگام بروز طوفان، وقوع زمین لرزه و وزش بادهای شدید، ماه گرفتگی و خورشیدگرفتگی فعالیت جسمی شدید یا مقاربت جنسی داشته اید انجام ندهید.
- روزه و حجامت هر دو از روش‌های پاک‌سازی بدن هستند و طبق یک قاعده طبی بهتر است این دو عمل پاک‌سازی همزمان انجام نشود مگر به توصیه و تشخیص پزشک. این نکته در مورد فصد و اهدای خون نیز صحیح است. بهتر است در ماه رمضان در شب حجامت کنند.
- بانوان، درایام عادت ماهیانه (و به ویژه در زمان اوج خونریزی) نـبـاید حـجامت کنند، اما حاملگی و شیردهی مانعی برای انجام حجامت آنها نیست. البته باید به دستور پزشک متخصص طب سنتی انجام شود.
- کسانی که برای بار اول حجامت می کنند، ممکن است دچار کاهش فشار خون، سرگیجه، حالت تهوع شوند که باید بدانند در دفعات بعدی این حالت را نخواهند داشت. طبق بیان حکمای طب سنتی حجامت برای این دسته از افراد بسیار واجب و لازم است. زیرا این گونه افراد اختلالات خون رسانی، گرفتگی عروق و غلظت خون دارند که با حجامت دفع خواهد شد.
- اگر هنگام حجامت شخص دچار ضعف و سستی و یا بیحالی و بیهوشی شود، اولین اقدام آن است که سریعا روی تخت یا زمین دراز بکشد و پاها را به حالت شیبدار قرار دهند تا خون به مغز بازگردد. در این حالت بدن عملیات جبرانی انجام می دهد و خونریزی حتی اگر لیوان حجامت هنوز روی بدن باشد بند می آید. عرق می کند و این عرق کردن نشانه بهبود وضع حجامت شونده است. معمولا این ضعف و بیهوشی در آقایان و افراد صفراوی اتفاق می افتد و بیشتر در اثر نوعی ترس درونی است و این که بدن افراد ذکور با خونریزی مانند بانوان آشنا نیست. بهتر است هنگام بیهوشی مقداری آب به روی بیمار بپاشند و شربتی از آب وشکر یا آب و عسل و امثال آن به وی بدهند. اگر بیهوشی شدید باشد ممکن است پس از به هوش آمدن دچار حالت تهوع و استفراغ شوند که این هم پس از مدتی برطرف می شود.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع
بهشته
بسیار عالی