ناف افتادن، افتادگی ناف، دررفتگی ناف یا ناف گسیختن اصطلاحاتی هستند که شاید در ابتدا عبارات عجیبی به نظر بیایند، اما در واقع به معنی جابجا شدن عضلات ناف و یک بیماری مشهور در میان مردم است که در منابع طب سنتی ایران با واژه «تحرک سُرِّه» یا «سقوط سُرِّه» نیز بیان شده است. خیلی از افراد با این بیماری آشنایی نداشته و حتی ممکن است متوجه آن نشوند بنابراین در این پست قصد داریم از علل تا درمان افتادگی ناف را در طب سنتی، برای شما شرح دهیم:
اهمیت ناف
ناف در جلوی بدن و زیر قفسه سینه و روی شکم قرار دارد، پس می‌توان گفت، ناف مرکز ثقل بدن است، به همین دلیل در دوران جنینی، تغذیه از طریق ناف انجام می‌شود و همچنین به دلیل مجاورت با ضمائم شکمی مانند اندام‌های گوارشی و داخلی، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
- اگر ناف سالم و مستحکم باشد، نشانه‌ی این است که مرکز بدن قوی است و حتی روی ظاهر افراد تأثیر می‌گذارد.
- ناف با سیستم گوارش مرتبط است؛ بنابراین هر عدم تعادلی در ناف به ترش‌کردن، سوء هاضمه، یبوست، سخت‌شدن حرکت و افزایش ناگهانی وزن منجر می‌شود.
- معمولاً جابه‌جایی ناف ارتباط مستقیمی با ضعف ناحیه‌ی لگن دارد که با روده‌ی بزرگ مرتبط است.
دررفتن یا افتادگی ناف چیست؟
برخی پزشکان طب نوین بر این باورند که بعد از تولد، ناف عملکردی نداشته و در خیلی از کشورها جنبه‌ی زیبایی تلقی شده و جزء این، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
اما در طب سنتی ایران بر این باورند که گاهی بر اثر برداشتن جسم سنگین، پریدن از ارتفاع یا هول و ترس شبیه شوک ناگهانی، انقباض‌هایی در ماهیچه‌های شکمی به وجود می‌آید که این حالت ممکن است به افتادن یا دررفتگی ناف و به هم خوردن تعادل بدن منجر شود که با یک سری علائم بالینی نیز همراه است و با ناف‌گیری برطرف می‌شود.
- افتادن ناف، دررفتگی ناف یا ناف‌رفتگی با معاینه‌ی متخصص این حوزه تشخیص داده می‌شود.
- در اثر دررفتگی ناف، گردش خون دچار مشکل و اختلال می‌شود.
- اگر ناف به سمت راست بدن دررفتگی داشته باشد نشانه‌ی فشار در کبد است.
- اما وقتی ناف به سمت چپ بدن می‌رود طحال و معده مشکل دارند.
دلایل دررفتگی یا افتادن ناف چیست؟
- جابه‌جایی یا حرکت کردن ناف در بعضی از پوزیشین‌های روابط زناشویی
- قرار دادن وزن بدن روی یک پا در هنگام راه رفتن یا دویدن
- بلند کردن وزنه‌های سنگین
- کارکردن بیش از حد توانایی
- انجام تمرین‌های سریع و چرخشی
- ماندن طولانی‌مدت در یک وضعیت در مشاغلی مانند رانندگی، کارمندی، خیاطی و….
- حرکت‌های ناگهانی مانند سقوط یا پریدن از ارتفاع، حرکت نامتعارف در هنگام ورزش.
- ترس شدید، استرش و اضطراب ناگهانی یا شوک عصبی
- سر و ته شدن ناگهانی بدن
در رفتگی یا افتادگی ناف با چه علائم و نشانه‌هایی همراه است؟
- یبوست یا اسهال حاوی غذای هضم نشده همراه با دل پیچه
- نفخ و غرغر شکم
- مشکلات معده و اختلالات هضم مانند سنگینی سر دل
- کم‌اشتهایی
- کاهش حرکت‌های بدنی
- دل درد
- دردها و ناراحتی‌های بدون علت در ناحیه شکم و اطراف ناف
- بعضی اختلالات قاعدگی و دردهای بسیار زیاد در این دوران
- اکثر موارد همراه تشنگی زیاد که با نوشیدن آب، درد زیاد شده و تسنگی تسکین نمی‌یابد.
- نبض نداشتن ناف یا ضربان شدید اطراف ناف
در معاینه افراد مبتلا به دررفتگی ناف، در هنگام دست گذاشتن در اطراف ناف، حرکتی احساس می‌شود که همان ضربان شریان است، صحیح‌ترین علامت در این بیماری، آن است که شریان در زیر ناف، در محل خود احساس نمی‌شود و در اطراف ناف لمس می‌شود.
پیشگیری از افتادگی ناف با یک تمرین ساده
این تمرین هم برای درمان و هم پیشگیری توصیه می‌شود، پس در بتدا مستقیماً بر روی پشت خود دراز بکشید، کف دست صاف روی زمین باشد، پاها راست و با هم حرکت کنند، سپس:
- همین طور که نفس عمیق می‌کشید هر دو پا را باهم بالا بیاورید تا زاویه ۳۰ درجه و به مدت ۱۰ ثاتیه نگه دارید.
- سپس پاها را تا زاویه ۶۰ درجه بالا بیاورید، دوباره آن را برای ده ثانیه نگه دارید،
- سپس ۹۰ درجه و آن را دوباره نگه دارید برای ۱۰ ثانیه.
- سپس به همان صورت در حالی که نفس عمیق می کشید برگردید.
- پاها را به آرامی روی زمین قرار دهید، پس از کمی استراحت تمرین را ۳ تا ۶ بار تکرار کنید.
مزایای این حرکت
- این تمرین باعث تقویت روده‌ها، حذف یبوست، جلوگیری ازتشکیل گاز و بهبود سیستم گوارش می‌شود.
- در جلوگیری از جابجایی ناف، درد معده و مشکلات تنفسی مفید است.
- این تمرین به ویژه برای کمر درد مفید است، به شرطی که با استفاده از یک پا در یک زمان انجام شود.
روش‌های درمان دررفتگی ناف در طب سنتی
درمان دررفتگی یا افتادگی ناف مانند سایر بیماری‌ها در طب سنتی، شامل تدابیر غذایی، تدابیر دارویی و اعمال یداوی است
تدابیر غذایی
توصیه‌ها
- غذاهای ناشف (آب را به خود جذب می‌کند) با هضم سریع
- رب انار ترش که با همه اجزای آن فشرده شده
- نان گندم با عسل
پرهیزات
- مایعات و غذاهای نفاخ
تدابیر دارویی
تجویز داروهای بر عهده پزشک و با توجه شرایط بیمار می‌باشد که از انواع سفوفاف، جوارشات (عود، مصطکی، کمونی و ..)، معجون‌ها (پوست ترنج خشک، دارچین، زنجبیل و …) و شربت‌ها (گلقند آمیخته به مصطکی، عود، زیره و رازیانه یا تخم ترب با عسل و …) برای این منظور استفاده می‌شود.
اعمال یداوی
ناف گیری شیوه‌های متفاوتی دارد. مثل جا انداختن ناف توسط خود بیمار، جا انداختن ناف با کمک بادکش و درمان با ماساژ. گاهی یکی از این روش‌ها مشکل را برطرف می‌کند اما گاهی چند روش با هم به کار گرفته می‌شود.
درمانگر در حالتی که دررفتگی ناف مشهود نیست، می‌تواند با معاینه و بررسی اسپاسم‌های اطراف شکم، ناف دررفتگی را تشخیص دهد و با ناف گیری آن را برطرف کند.
معمولاً برای درمان در رفتگی ناف، از این شیوه‌ها استفاده می‌شود:
- پشتک زدن برای افراد جوان‌تر که ناف به حالت طبیعی برگردد.
- گذاشتن کیسه آب گرم روی ناف به مدت نیم ساعت و فشار دادن آرام و حس کردن ضربان شکمی تا جایی که به سمت ناف برگردد.
- گذاشتن انگشت شصت بر روی ناف با فشاری مختصر و چرخاندن به چپ و راست با کمی مکث
- فشار مداوم و ملایم به‌مدت چند ساعت؛ تا چند روز روی ناف به وسیله‌ی کیسه‌ی گندم یا نمک.
- بستن نان گندم گرم بر شکم
- شستن بیمار به صورت چهار زانو درحالی‌که فرد دیگری هردو زانویش را محکم با دستانش می‌گیرد و از بیمار می‌خواهند که خودش را به پشت خم کند تا عضلات شکمی‌اش در حالت کشیده قرار گیرند.
- گرفتن عصبی که از زیر بغل رد شده و به همه جای دست عصب‌دهی می‌کند؛ با دو انگشت اشاره و شصت و فشار بسیار شدید.
- آویزان شدن بیمار از میله بارفیکس و کشیدهشدن عضلات شکمی.
- بستن شکم با ضمادهای مسخن (گرم کننده) و محلل
- ماساژ و دلک شکم با روغن های مسخن و محلل مانند روغن زعفران، روغن بادام، روغن زیتون و …
درمان علل فرعی درررفتگی ناف
- اگر علت جابه‌جایی ناف، حرکت عضله شکم باشد، مالش شکم و رگ نزدیک قوزک پا با روغن گل سرخ و سایر روغن‌های ملین و محلل، مفید است.
- اگر علت جابه‌جایی ناف، قولنج التوایی و جابه‌جایی روده باشد، طاق باز خوابیدن و دلک و ماساژ دست و پا مفید است، به این صورت که بیمار به پشت بر روی بستری نرم و صاف بخوابد و شکم و لگن وی به گونه‌ای مناسب که روده جا بیفتد مالیده شود و اگر این تدبیر کافی نبود، بعد از مالش شکم، ساق پای فرد را با طناب محکمی ببندند و چهار نفر دست و پای او را بگیرند و بلند کنند، به گونه‌ای که پشت او خم و شکم در قعر قرار بگیرد، سپس او را به طرفین تکان دهنده تا روده جا بیفتد.
نکته پایانی
از آن‌جا که دررفتگی ناف در طول زمان، به استسقاء منتهی می‌شود و همیشه امید چندانی به درمان کامل آن وجود ندارد، توجه به تدابیر حفظ سلامتی در راستای عدم ابتلاء به دررفتگی ناف، اهمیت مییابد.
پس پرهیز از انجام حرکات شدید، ناگهانی و سخت و بلند کردن اجسام سنگین، به خصوص در زنان و کودکان، به حفظ سلامتی آن‌ها کمک می‌کند.
منبع : گردآوری شده توسط تیم محتوایی طبایع ( برگرفته از مقاله دررفتگی ناف در طب سنتی ایران از دکتر پانته آ شیرویه و همکاران و سایت کلینیک طب سنتی دکتر سریتا)
بابک
سلام هرکاری میکنم ناف بنده سرجاش نمیادازبس دل درد شکم درددارم داره میکشه منو پیش چندتا دکترخونگیم رفتم نمیتونن سرجاش بیارن خواهشا کمکم کنین
حجت
سلام خسته نباشید
من معمولا سنگین ورزش میکنم ولی نمیدونم چرا چند وقته ضعیف شده نافم و توی یکی دو ماه اخیر دوبار نافم رفته که یه بارش همین الانه که بشدت دارم رنج میبرم ، راهکار هایی که دادین خیلی عالی بود ولی فقط برای یکی دوساعت اروم شدم ، به نظرتون چیکار کنم که دیگه مبتلا نشم به این بیماری و زودتر خوب شم؟؟؟
پ.ن: تو کشوری که بنده زندگی میکنم تیم پزشکی و درمانش چندان راجب این بیماری نمیدونن و فقط قرص های مسکن تجویز میکنن.
باتشکر
زهرا
سلام مطلب خیلی عالی و کاربردی بود. این در رفتگی ناف مشکلیه که خیلی منو اذییت کرد. حتی قبلا چندبار دکترم جا انداخته بود اما دوباره در می‌رفت. حالا با انجام اون تمرین و رعایت نکاتی که گفته شد کمک زیادی هست که تو خونه مواظبش باشم.
محمدرضا میر
سلام و عرض ادب
بله انشالله در خونه مراقبت های لازم رو انجام بدید که این موضوع دوباره تکرار نشه، سپاس از لطف شما