واژن یک اندام بسیار مهم در زنان به شمار می‌رود که داشتن درک درستی از آن واجد اهمیت است. به عنوان مثال، یکی از اختلالات شایع در ناحیه واژن، خشکی واژن است، اما آیا می‌دانستید که احتمال ابتلا به خشکی واژن در هر خانمی وجود دارد؟ درست است که شیوع آن بعد از یائسگی بسیار رایج‌تر است اما کاهش رطوبت واژن ممکن است برای هر زنی، در هر سنی پیش بیاید و صرفاً مربوط به افزایش سن و یائسه شدن نیست. بنابراین اگر با این مشکل مواجه هستید، این مطلب به شما کمک می‌کند درک بهتری نسبت به این عارضه، نشانه‌ها و علت بروز آن داشته باشید و همچنین چند راهکار درمانی موثر را نیز به شما معرفی می‌کند.
مقصود از خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن یک عامل مهم ناراحتی و آزردگی در خانم‌هاست که متأسفانه اکثر خانم‌ها از صحبت کردن در مورد این مشکل با همسر یا پزشک خود اجتناب می‌کنند و حتی برخی نسبت به این موضوع آگاهی کافی ندارند، پس بیایید کمی بیشتر در مورد رطوبت و خشکی واژن بدانیم:
- جداره واژن دارای غددی است که ترشح هورمونی به شکل مایعی دارد که هنگام مقاربت جنسی با همسر و تحریک جنسی، جریان خون به سمت دستگاه تناسلی افزایش یافته و باعث افزایش ترشحات این غدد و لغزندگی و رطوبت واژن می‌شود.
- هورمون استروژن به حفظ این مایع شفاف کمک می‌کند و پوشش داخلی واژن را سالم، ضخیم و قابل ارتجاع می‌کند.
- اما افت استروژن میزان رطوبت واژن را کاهش می‌دهد که این مشکل در هر سنی و به دلایل مختلف رخ می‌دهد.
الف) خشکی واژن و درد در حین نزدیکی
یکی از علل درد در حین رابطه جنسی و در حین نزدیکی، خشکی واژن است که ناشی از دو مورد زیر است:
کاهش هورمون استروژن: تغییرات هورمونی در اثر قاعدگی، افزایش سن، یائسگی، بارداری، زایمان و شیردهی بر روی کاهش هورمون استروژن و میزان و غلظت رطوبت واژن موثر است و به مرور سبب می‌گردد، فضای بین جداره واژن نازک و خشک شده و دهانه رحم دیگر ترشحات مخصوص قبل را نداشته باشد و مقاربت با درد همراه باشد.
عدم آمادگی کافی برای رابطه جنسی و پیش نوازی:اگر به هر علت در بانوی متأهل آمیزش و نزدیکی انجام نشود و یا بدون تحریک رحم و پیش نوازی دخول صورت گیرد و یا فعالیت جنسی توسط مرد به روش نامهربانه انجام شود، نهایتاً با خشکی واژن همراه می‌شود.
ب) خشکی واژن در بارداری
خشکی واژن در زمان بارداری، زایمان و شیردهی چیز عجیبی نیست، چرا که حاملگی بر روی هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد. بارداری منجر به کاهش سطح استروژن می‌شود که خشکی و حساسیت واژن را در پی دارد.
ج) خشکی واژن در دوره قاعدگی
شروع قاعدگی، یا نزدیک شدن به آن، یکی از عواملی است که بر روی افزایش و کاهش هورمون استروژن تاثیر کمی می گذارد؛ اما چگونه؟
- در ابتدای سیکل قاعدگی و پیش از خونریزی، سطح استروژن افزایش پیدا می‌کند تا ضخامت دیواره رحم افزایش یابد و از تخمک باردار شده محافظت شود.
- اگر تخمک باردار نشود، سطح استروژن کاهش پیدا کرده و پریودی شروع می‌شود. از آنجایی که در دوره پریود سطح استروژن کم شده، بنابراین به طور موقت دچار خشکی واژن می‌شوید.
چرا شماری از بانوان دچار خشکی واژن می‌شوند؟
خشکی واژن علل مختلف فیزیکی و روحی دارد که هر دو منجر به ایجاد و تشدید این مشکل می‌شوند که شامل:
عوامل روحی
ﻋﻮاﻣﻞ زیر از عوامل روحی _ روانی ﻣﻮﺛﺮ در ﺧﺸﮑﯽ واژن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌روند:
- ﻋﺪم آراﻣﺶ و آﺳﺎﯾﺶ
- ﺣﺎﻻت ﻋﺼﺒﯽ و ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ
- اﺿﻄﺮاب و اﺳﺘﺮس
- اﻓﺴﺮدﮔﯽ
- ﺑﯿﻤﺎری‌های رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ
- ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺪ از رابطه جنسی: ﻣﺜﻞ ﺗﺠﺎوز و ﯾﺎ زﻧﺎی ﺑﺎ ﻣﺤﺎرم، اﺿﻄﺮاب زﯾﺎد، ﻣﺸﮑﻼت زﻧﺎﺷﻮﺋﯽ و عدم آمادگی کافی برای رابطه، عدم پیش نوازی، اﺿﻄﺮاب در ﺑﺎره ﻧﺤﻮه رﻓﺘﺎر ﺟﻨﺴﯽ ﺷﺮﯾﮏ ﺟﻨﺴﯽ
عوامل فیزیکی
عوامل فیزیکی موثر بر خشکی واژن که بعد از عوامل روحی، بیش‌ترین تأثیر را در کاهش رطوبت ناحیه واژن دارند، عبارتند از:
- غلبه سودا یا صفرا در ناحیه رحم و واژن
- مصرف زیاد غذاهای سودازا
- مصرف غذاهای شیمیایی و صنعتی (غذاهای فرآوری شده)
- بارداری و شیردهی
- یائسگی
- شیمی درمانی و پرتو درمانی
- اختلالات سیستم ایمنی بدن
- کشیدن سیگار
- خارج کردن تخمدان ها
- شستشو مداوم ناحیه واژن با مواد عطری و شیمیایی
- داروهای متوقف‌کننده هورمون استروژن مانند داروهای ضدآلرژی و داروهای سرماخوردگی (داروهای ضداحتقان مانند آنتی هیستامین)
- مصرف قرص‌های ضد بارداری، قرص‌های فشارخون، داروهای قلب
- مصرف مواد حساسیت زا (دستمال توالت معطر، مواد شوینده معطر که برای شستشو لباس زیر استفاده می‌کنید).
- ورزش‌های شدید
نکته مهم: جدا از این که چه عاملی موجب خشکی واژن شده است این خشکی سبب می‌شود که رابطه جنسی همراه با درد بوده و واژن دچار سوزش و خارش شود.
آیا خشکی واژن نشانه و علائمی دارد؟
خشکس واژن باعث ناراحتی در ناحیه واژن و کف لگن می‌شود. به علاوه این مشکل با نشانه‌های زیر نیز همراه است، که برخی ممکن است بدون علائم و برخی چند نشانه را با هم داشته باشند.
- سوزش و خارش واژن
- کاهش تمایلات جنسی
- درد در هنگام نزدیکی
- خونریزی در زمان رابطه جنسی
- سوزش
- عفونت مجاری ادرار که درمان نمی‌شود یا به طور مکرر عود می‌کند
- ترک خوردگی یا زخم در بافت واژن
- تکرار ادرار یا نیاز فوری به ادرار
طب سنتی برای رفع خشکی واژن چه توصیه هایی دارد؟
در طب سنتی روش های طبیعی مختلفی برای درمان خشکی واژن وجود دارد، اما همانطور که می‌دانیم، پایه درمان در طب سنتی اصلاح تغذیه و اصلاح سبک زندگی است.
الف) چی نخوریم یا کمتر بخوریم؟
برای این که خشکی واژن شما برطرف شود، اول از همه حواستان به خوردنتان باشد، پس حتماً:
- از غذاهای خشک اعم ازسرد و خشک و یا گرم و خشک پرهیز کنید.
- غذاهای خشکی مثل برنج و سرخ کردنی‌ها را بسیار محدود و یا برنج با مصلح خود یعنی کمی پودر زیره، پودرلیمو و یا شوید مصرف شود.
- مراقب باشید که مصرف ماکارونی، لازانیا، سوسیس و کالباس و پنیر پیتزا به شدت خشکی دهنده هستند.
- غذاهای سودازا مصرف نکنید چون به شدت مضر و خشکی‌دهنده واژن هستند؛ مثل عدس، بادمجان، چای سیاه، قارچ، رب گوجه کارخانه‌ای، گوشت‌های گاو و گوساله، نخود فرنگی، قارچ، کلم بروکلی و انواع کلم، فلفل دلمه‌ای
- مصرف ادویه‌های تند و گرم و خشک در غذاها را به حداقل برسانید.
- غذاهای فرآوری شده مانند فست فودها، غذاهای کنسرو شده، نوشابه، آب میوه‌های صنعتی، هله‌هوله‌هایی همچون چیپس و پفک و قند و شکر را حذف کنید با به ندرت مصرف کنید.
- مصرف غذاهای ترش، تند، شور و غلیظ را هم به حداقل ممکن برسانید.
ب) چی بخوریم؟
خانم هایی که دچار خشکی واژن هستند، بهتر است از موادغذایی و نوشیدنی‌های رطوبت بخش استفاده کنند.
- برای رطوبت‌دهی موثر به بدن به ویژه واژن باید از موادغذایی رطوبت‌بخش مانند آش و سوپ بیشتر استفاده گردد.
- آب برگه زردآلو یا قیسی و یا آب هلوی خشک یا آب انجیر خشک، شربت گلاب بیدمشک، شربت خاکشیر، شربت سکنجبین، شربت به، آب هویج، آب سیب و ماء الشعیر طبی از نوشیدنی‌های رطوبت بخش هستند.
- غذاهایی چون شیربرنج، فرنی، حریره بادام، تخم مرغ عسلی نیم برشت را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.
- برای وعده صبحانه از مرباهای به، انجیر، گلابی، هویج، زردک، قیسی یا گیلاس استفاده کنید.
- گل سرخ را به همراه چایی دم کنید و یا مربای گل سرخ نوش جان کنید.
- از تخمه کدو، بادام و میوه های چون انجیر، انگور، گلابی استفاده کنید.
- یک قاشق خاکشیر در یک لیوان آبجوش با عسل حل کنید و صبح‌ها ناشتا میل کنید.
- تخم کتان دارای مزایای فراوانی برای سلامتی است از جمله این‌که خشکی واژن را درمان می‌کند.
- پس تخم کتان را همان روز آسیاب کنید و مقداری به غذا یا سالاد خود اضافه کنید، اما افراط نکنید.
ج) چه کارهایی انجام دهیم! چه کارهایی انجام ندهیم!
تدابیر و توصیه‌های ذیل، از جمله تدابیر خوب این مشکل هستند که موجب تندرستی بیشتر و پیشگیری یا بهبود خشکی واژن می‌شوند:
- از مصرف مواد غذایی خشک (چه سرد خشک چه گرم و خشک) و مواد غذایی سودازا دوری کنید.
- از خوراکی‌ها و غذاهای رطوبت‌بخش استفاده کنید.
- خوب بخوابید، ده شب تا چهار صبح بهترین زمان خوابیدن است.
- برقراری رابطه جنسی متعادل و اصولی به درمان خشکی واژن کمک می‌کند.
- رابطه جنسی حتماً با پیش نوازی باشد و تحریکات لازمه صورت گیرد.
- از تولیدات بهداشتی حاوی مواد معطر مانند پدهای بهداشتی و دستمال توالت‌های معطر و مواد شوینده واژن استفاده نگردد.
- از تامپون زیاد استفاده نگردد چرا که تامپون می‌تواند مایعات طبیعی ترشح شده از واژن را جذب کرده و باعث خشکی دیواره واژن شود.
- اگر دوست دارید شلوارها و لباس زیرهای تنگ و دارای الیاف مصنوعی بپوشید، بهتر است بدانید که این گونه لباس‌ها باعث خشکی دیواره واژن می‌شوند.
- از مصرف الکل و سیگار بپرهیزید.
- قرص‌های ضد بارداری را حذف کنید.
- هر روز تمرینات و ورزش‌هایی ملایم مانند پیاده روی و ورزش‌های هوازی انجام دهید.
- سعی کنید به انده کافی آب بنوشید و بدن را دهیدراته نگه دارید.
راهکارهای طبیعی و موضعی طب سنتی برای درمان خشکی واژن چیست؟
برخی از راهکارهای طبیعی نیز هستند که روش درمان صد در صدی به حساب نمی‌آیند اما به بهبود خشکی واژن کمک می‌کنند، در صورت داشتن حساسیت بلافاصله آن را قطع نموده و در مصرف آن‌ها زیاده‌روی نکنید.
- یک مشت گل ختمی را در آبجوش بریزید و پس از ولرم شدن در آن یک ربع بنشینید و متناسب با حجم خشکی و درد به صورت هفتگی و یا ماهانه از این روش استفاده کنید.
- روغن کتان در درمان خشکی واژن بسیار موثر است.
- شما می‌توانید با روغن بنفشه بادام یا روغن کدو کشاله ران و زیرناف را در زمان غیر پریودی ماساژ دهید.
- یک توپ پنبه‌ای بردارید و آن را در روغن کنجد فرو کنید. سپس روغن را در دیواره‌های واژن استعمال کنید و به مدت یک هفته این روش درمانی را ادامه دهید. این شیوه، قطعا تاثیر شگفت‌انگیزی برای نرم و مرطوب کردن واژن دارد.
- 1 قاشق غذاخوری سرکه سیب را با 1 فنجان آب مخلوط کنید و بجوشانید، سپس اجازه دهید خنک شود و به دمای محیط برسد، واژن خود را با این مایع یک یا دو بار در روز شستشو دهید.
- یک قاشق چای خوری عسل را درون یک کاسه آب بریزید؛ و هر روز واژن خود را با این ترکیب شستشو دهید و در نهایت با آب ولرم شستشو دهید.
توصیه‌های پایانی
- خانم‌های باردار نباید از هیچ روشی، خودسرانه و بدون دستور پزشک استفاده نمایند.
- در صورت استفاده از این گروه محصولات و افزایش خارش و سوزش حتماً از ادامه مصرف اجتناب کرده و ناحیه موردنظر را با اب ولرم کاملاً شستشو دهید.
منبع: گردآوری شده توسط تیم محتوایی طبایع
