معرفی ویتامین ها
ویتامین یعنی اکسیر تندرستی. یک روز ویتامین ها مواد اسرار آمیزی بودند. موادی که اثرشان معجزه آمیز بود. ولی امروزه همه این مواد را کم و بیش می شناسند و می دانند که گرسنی نامرئی این مواد چه آسیبی به سلامتی انسان می زند. هشتاد سال پیش عده ای از محققین متوجه شدند که پرندگانی که با برنج پوست کنده منحصرا تغذیه می شوند لنگ شده و کم کم مفلوج می گردند.
بعد کم کم دامنه ی آزمایش ویتامین ها بالا گرفت و این عوامل غذایی یکی پس از دیگری کشف شدند و تظاهرات کمبود و گرسنگی آنها مشاهده گردید و ثابت شد که کمبود این عوامل نه تنها موجب پیدایش یک یا چند مرض مخصوص می شود، بلکه اختلالات گوناگونی در کارهای عادی و روزانه ی بدن انسان ایجاد می کند و به همین دلیل می توانیم بگوییم که این عوامل علاوه بر وظایف خاصی که دارند دارای وظایف مشترکی نیز می باشند که کمبود یکی از آنها برای بدن عوارض بیشماری همراه خواهد داشت.
تاکنون بیش از بیست نوع ویتامین شناخته شده، ولی نقش همگی آنها مشخص نیست و تنها نقش معدودی از آنها روشن و آشکار می باشد و همچنین همه می دانیم که کمبود و گرسنگی مخفی این عوامل بلاهای بزرگی بر سر بشر وارد آورده و می آورد .
این ویتامین ها عبارتند از ویتامین آ – ب – ب – ث – د – ژی – کا – پ – پ پ – اف و چند ویتامین دیگر که کمبود آنها تولید بیماری های مشخصی می نمایند، که برخی از این امراض در ادوار گذشته شناخته شده و درمان آنها نیز کشف شده ولی تا کشف ویتامین ها علت این امراض نامعلوم بود.
پزشکان و داروسازان از قدیم گیاهانی را که درمان این امراض بودند شناخته و در کتب قدیمی خواص دارویی و غذایی آنها ثبت شده است. مثلا بیماری رقت خون که امروزه ثابت شده است که نتیجه گرسنگی نامرئی ویتامین ث می باشد از قدیم شناخته شده و درمان آنرا گیاهانی قید کرده اند که امروزه می دانیم دارای این ویتامین به حد کافی می باشند، مثلا از قول امام ششم (ع) نوشته اند که کاهو در ساختن خون صالح نظیر ندارد .
بیماری شب کوری از زمان بقراط شناخته شده بود و معالجه آن به دستور بقراط گذاشتن ورقه های نازک جگر حیوانات بود که بر روی چشم می گذاشتند، پس از گذشت دو هزار سال انسان توانست تشخیص دهد که این بیماری نتیجه کمبود ویتامین «آ» بوده و جگر حیوانات مخصوصا جگر ماهی مقدار زیادی از این ویتامین را دارد. حال می بینیم که در روش مداوای بقراط یک دلیل علمی وجود داشته که حقیقت آن در آن زمان مجهول بوده و تنها از راه تجربه به آن بر خورد کرده بودند .
ویتامین «آ»
من ویتامین «آ» هستم !
اسم من ویتامین «آ» می باشد. به من ضد شب کوری و ویتامین رشد هم می گویند. از زمان بقراط بیماری شب کوری شناخته شده بود و برای معالجه آن جگر هر حیوانی را که در دسترس بوده ورقه کرده روی چشم می گذاشتند، پس از هزار سال که کرسی طبابت به دست محمد بن زکریای رازی و ابن سینا افتاد، از راه تجربه پزشکان سنتی ایران دریافتند که این اکسیر نامعلوم در چربی کبد بوده و چربی های حیوانی دیگر مثل کره درمان این بیماری نیز می باشند.
ولی هرگز پیش بینی نکرده بودند که پس از هزار سال دیگر یعنی در اوایل قرن بیستم بشر پی به ماهیت این اکسیر خواهد برد.
کمبود من علاوه بر شب کوری و اختلالات پنهانی و آشکار موجب توقف رشد جوانان می شود . چربی های حیوانی مانند لبنیات و روغن کبد ماهی و بعضی از میوه ها مانند خرما، نارگیل و بعضی از سبزی ها منابع طبیعی من هستند. کمبود من در گذشته همواره یک سلسله عواقب مرگبار همراه داشته است.
در کشورهای چین و ژاپن کمبود من در قرون گذشته یکی از بیماری های بومی شناخته شده بود و همواره پس از قحطی ها و گرسنگی هایی که هر چند سال یکبار در ایران پیدا می شد آمار مبتلایان به کوری و نابینایی رو به افزایش می گذاشت. چنانچه پس از قحطی ۱۳۳۶ قمری تعداد زیادی کور در همین تهران دیده شد و در شهرهای دیگر ایران نیز مشاهده می شد.
این ارتباط کوری با قحطی در طب سنتی ایران از مدت ها پیش، قبل از کشف ویتامین «آ» شناخته شده بود و همه می دانستند که افزایش کوری یکی از عوارض خشکسالی و گرسنگی حاد می باشد. پس از شکستن سد شاپور و استیلای گرسنگی برخطه ی خوزستان بسیاری از شهرهای این استان شهر کوران لقب گرفت ولی امروزه با زرخیز شدن این استان و فراوانی نعمت کم کم این لقب از روی شهرهایی مانند شوشتر و دزفول برداشته شده است.
در حال حاضر گرسنگی های مرئی و نامرئی ویتامین «آ» در شهرهای ایران و دهات آباد کمتر دیده می شود، ولی در کوهپایه ها و دهاتی که هنوز آباد نشده و مردم غذای کامل ندارند، هنوز این بیماری عرض اندام می کند و از ساکنان آنها خراج گزاف می گیرد.
چند سال پیش که خشکسالی بر قسمت اعظم خاک ایران مستولی شد، تعداد مبتلایان به شب کوری در دهات دور افتاده مخصوصا نواحی کوهستانی زیاد مشاهده شد. این نواحی در سالهای عادی حاصلخیز و سر سبز می باشند و در بهار و تابستان سیل رمه ها و سیاه چادران بسوی آنها سرازیر می شوند تا از مراتع سرسبز آنها برای چرانیدن گله های گوسفند استفاده نمایند.
ولی در سالهای خشکسالی که معمولا هر چند سال یک مرتبه دیده می شود، همه گیاهان نابود می شوند و مرتعی برای چرانیدن رمه ها دیده نمی شود و مردم محلی که در سال های عادی از لبنیات مهمانان خود بهره مند می شوند گرسنه می مانند و در این موقع است که بیماری های ناشی از فقدان عوامل غذایی از جمله کمبود ویتامین «آ» در بین آنها رواج پیدا می نماید و مردمان گرسنه و فقیر این نواحی برای معالجه و پیدا کردن کار بسوی شهرها سرازیر می شوند.
در نتیجه تعداد بیماران مراجعه کننده به درمانگاه های دولتی و مؤسسات خیریه زیاد می شوند و آمار مبتلایان به شب کوری بالا می رود. این بیماران هنگام غروب آفتاب در ظلمت محض فرو می روند و علت آن این است که در روز چشم آنها به نور خیره می شود و چون به حد کافی تغذیه نشده است، خسته شده و آخر روز قدرت دید خود را در اثر خستگی از دست می دهد.
در طب جدید علت شب کوری را ضایع شدن مواد رنگی چشم در نتیجه ی تابش آفتاب می دانند و چنانچه این اشخاص دچار گرسنگی ویتامین «آ» باشند قادر ساختن این مواد رنگین نخواهند شد .
من تبادلات یاخته ها را منظم می کنم و از مصالح ساختمانی و غذایی قسمت های سخت بدن مانند استخوانها، غضروفها و قسمت شاخی موها و پوست می باشم و از غذاهای ضروری و ساختمانی رگ ها و مویرگ ها می باشم. وجود من برای قسمت های حساس دستگاه گوارش لازم است. کمبود من پوست را سخت و فلس دار کرده و تولید پینه می نماید، روی پیاز مغز مخصوصا آن قسمت که مربوط به رشد است اثر قطعی دارم و به طور غیر مستقیم بر روی غده سیب آدم اثر می کنم و کمبود من باعث پرکاری این غده می شود .
من در کدام خوراکی ها یافت می شوم؟
من در روغن ماهی، جگر، کره، میوه های روغنی، شیر، پیاز، غلات، اسفناج، کاهو، زرده ی تخم مرغ، گوجه فرنگی، هویج، عدس، کنگر، آرتیشو، قارچ، انواع کلم، مرکبات، شلغم و میوه های خشک یافت می شوم ، من در بعضی از میوه ها و سبزی ها به صورت جوهر زرد بوده ودر بدن تبدیل به ویتامین «آ» می گردم.
من ویتامین «ب1» هستم!
به من ویتامین ضد ورم عصب هم می گویند. من از گروه ویتامین های ب بوده و به ویتامین ب 1 مشهور شده ام. به من انورین ویتامین هم می گویند. من عامل ضد عصبانیت لقب داشته و برای دستگاه گوارش قلب ، ریه نهایت لزوم را دارم.
کمبود من در دستگاه گوارشی اختلالاتی نظیر : بی اشتهایی، یبوست و نفخ معده تولید می کند. در قلب، کمبود من باعث طپش قلب توام با تنگی نفس شده، کمی فشار خون و نارسایی قلب را به وجود می آورد. .
بزرگترین عارضه گرسنگی پنهانی من بیماری بربری است، که در گذشته در خاور دور که غذای آنها منحصر به برنج سفید بود، به صورت یک بیماری بومی وجود داشت و گاه گاهی سرایت آن شدت پیدا کرده و کشت و کشتار بیداد می کرد.
بربری نوعی فلج است که از پاها شروع شده و به دست می رسد و ممکن است به عضلات سینه و حجاب حاجز هم برسد، این بیماری مبتلایان را لمس و فلج کرده و آنهایی که می توانند راه بروند مجبورند با پاهای ورم کرده و بی حس شده خود لنگان لنگان قدم برداشته و تلو تلو خوران به جلو بروند. این بیماری نه تنها در انسان بلکه در پرندگانی که با برنج سفید کرده تغذیه می شوند ظاهر می گردد.
خوشبختانه در سواحل دریای مازندران با این که قوت غالب کارگران و کشاورزان و اشخاص بی بضاعت برنج سفید کرده است، معذلک هرگز این بیماری به صورت بومی در نیامده و بطور کامل دیده نشده است . علت این امر را بایستی در اثر نفوذ اسلام و قدرت ایمان مردم دانست، زیرا مردم این نواحی بخوردن مشروب عادت ندارند و تعداد معدودی مردم شهر نشینی که تازه به خوردن آن عادت کرده اند، به حد کافی غذاهای ویتامین دار مصرف می کنند و غالبا کته را با ماست با پنیر و یا شکر سرخ همراه کرده و میل می نمایند.
اغنیا نیز همیشه برنج را با خورشت های گوناگون و سبزی تناول می نمایند. در سالهای قبل چند مورد بیمار بربری در مازندران پیدا شدند که پس از تحقیق معلوم شد الکلی می باشند.
باری همه روزه میلیون ها نفر از اختلالات معدی ، سلسله ی اعصاب، قلب و عروق رنج می برند و پزشکان از فرآورده های مصنوعی من برای آن ها تجویز می نمایند و غذا شناسان توصیه می کنند که بهتر است برای رفع گرسنگی این ویتامین به فرآورده های طبیعی از قبیل میوه ها و سبزی ها توجه شود.
من در کدام خوراکی ها یافت می شوم؟
من محلول در آب بوده و با عرق دفع می شوم و کسانی که در فصل گرما زیاد کار می کنند، بایستی از من زیاد استفاده کنند، من در سبوس گندم و جو، در پوست شلتوک برنج و انواع خربزه مخصوصا گرمک و همچنین در کاهو، هویج، اسفناج، کلم، گردو، بادام و فندق پیدا می شوم و احتیاج روزانه شما در حال عادی یک تا دو میلی گرم است .
من ویتامین «ب2» هستم !
اسم من ویتامین ب2 می باشد. به من ویتامین (ژ) و لاکتو کلاوین هم می گویند. من یک ماده ی رنگی هستم که در اکثر خوراکی ها پیدا شده و در برابر هوا و حرارت مقاومت دارم. اشخاص فقیر و بینوا که غذای کافی نمی خورند مخصوصا در سال های قحطی به گرسنگی من دچار می شوند. از علائم مهم و مخصوص گرسنگی من ترکیدن لب و لب شکری شدن است.
در گذشته ترک لب را عده ای از پزشکان یک بیماری مسری تصور می کردند و علت آنرا عدم بهداشت صحیح در بین فقرا تصور می کردند. ولی بعدا معلوم شد که این بیماری عاملی جز کمبود من ندارد.
فقدان من علاوه بر ترکیدن لب باعث تورم زبان بوده و فشار خون را به سوی قرنیه ی چشم زیاد می کند و چشم را قرمز و خون آلود می کند و چون اکثر گرسنگی من همراه با گرسنگی ویتامین ب1 می باشد عوارض مشترکی ایجاد می کند .
من در کدام خوراکی ها یافت می شوم؟
من در مخمرها مخصوص مخمر آبجو، جگر، تخم مرغ، شیره انگور، موز، هویج، مرکبات، زرد آلو و گوجه فرنگی پیدا میشوم .
احتیاج انسان روزانه به ویتامین ب2 یک تا پنج میلی گرم است .
گرسنگی مشترک ویتامین های ب1 و ب2
فقرا و بینوایان و کسانی که دچار کم غذایی می شوند، به گرسنگی های ویتامینهای ب1 و ب2 مبتلا شده اختلالاتی در سلسله ی اعصاب و دستگاه گوارش آنها پدید آمده و جذب قند در یاخته ها به کندی انجام می گیرد و شاید یکی از دلائل ابتلا به مرض قند باشد و چون مادری در هنگام بارداری غذای کافی و کامل نخورد به گرسنگی ما دچار شده و فرزند او با لبهای ترکیده و چشمان خون آلود و اعصابی ناراحت ، تندخو و سریع الغضب به دنیا می آید .
جانان بالفطره
نوزادانی که در رحم مادر به گرسنگی ما دچار می شوند و با علائم ذکر شده در بالا به دنیا می آیند، اکثر اشخاصی ناراحت و خشن می باشند. این دسته از نوزادان که شقاوت را از رحم مادر گرفته اند، اگر تربیت صحیح نشوند و با تغذیه مناسب گرسنگی مزمن خود را معالجه نکنند، ممکن است در اثر عدم کار منظم مغز و سلسله ی اعصاب دچار اشتباه شده و دست به کار جنایت شوند.
لذا در قرن گذشته این گونه نوزادن را جانیان بالفطره می دانستند. ولی بعد غذا شناسان این نام ننگین و نامناسب را از روی آنها برداشتند و ثابت نمودند که این دسته از کودکان مبتلا به کمبود ویتامینهای ب1 و ب2 بوده و چنانچه گر سنگی آنها برطرف شود ممکن است به اشخاص سالم و صحیح العمل تبدیل شوند.
اینجا است که می گوییم اگر غذای انسان مرتب شود و گرسنگی ها از بین بروند دزدی، جنا یت و شرارت از بین می رود.
ما در کدام خوراکی ها با هم یافت می شویم؟
ما ویتامینهای ب1 و ب2 تواما در اکثر میوه ها و سبزی ها مخصوصا در سیب، گلابی، گیلاس، آلو، گوجه، هلو، انگور، خرما، زرد آلو، گردو، بادام ، فندق، نارگیل، شاه بلوط ، پسته و بادام زمینی وجود داریم .
من ویتامین «ب4» هستم !
به من ادنین نیز می گویند. وجود من در بدن انسان برای نگاهداری و تعادل گویچه های سفید خون مؤثر است.
من ویتامین «ب6» هستم!
من از گروه ویتامین ب بوده و گرسنگی من سبب تولید زخم های جلدی و جراحت آنها می شود و یکی دیگر از دلائل ریزش مو و خراش های پوستی است.
کار من ارتباط نسوج با گوبچه های قرمز خون است ، گرسنگی من تولید در دو خستگی در عضلات بدن کرده و ماهیچه ها را سفت و سخت می نماید، من در اختلالات عصبی و استفراق دوران آبستنی نقش اساسی دارم .
من در کدام خوراکی ها یافت می شوم؟
من در مخمر آبجو، جگر، سبوس ، جوانه ی گندم ، جو و گوشت ماهی پیدا می شوم.
مقدار احتیاج روزانه شما به من دو میلی گرم در شبانه روز است .
من ویتامین «ب12» هستم !
فقدان من در بدن تولید کم خونی می کند و از نشو و نمای بدن جلوگیری می کند و مانع نمو انسان و حیوان می گردد. منبع اصلی من جگر حیوانات است و در کندر و بعضی از صمغ ها وجود دارم. فرمول من هنوز پیدا نشده است ولی همینقدر می دانند که در وجود من چهار درصد فلز کوبالت موجود است. رنگ من قرمز است و هر چه بیشتر قرمز باشم اثرم بیشتر است. مقدار احتیاج روزانه شما به من در حدود پنج گاما می باشد .
برای رفع کمبود ویتامین های ب
من در کتابهای اعجاز خوراکی ها و اسرار خوراکی ها برای رفع کمبود ویتامین های ب شما را به خوردن سوپ چلتوک برنج دعوت کردم. در عمل پیش بینی من درست در آمد و فوائد این سوپ خیلی بیشتر از آن بود که من فکر می کردم.
عده ای از مردان و زنان پیر و فرتوت با داشتن صورتی پرچین و چروک و اعصاب ناراحت، کم حوصله و زود رنج با خوردن مرتب این سوپ بعد از یک ماه سلامتی خود را بازیافته و قوای از دست رفته را دوباره بدست آوردند و گویی چندین سال جوان شده اند.
چلتوکی که برای تهیه سوپ بکار می رود همان پوسته سخت روی برنج است و پوست نازکی نیز بعد از این پوسته سخت در روی برنج می باشد که در اثر سفید کردن بصورت پودر نرم بدست می آید. خوردن این گرد که در کارخانه های رشت بنام سوپ معروف شده است نیز مفید می باشد.
منبع: کتاب زبان خوراکی ها
