در مقاله قبلی به بیان علل و روش های درمان ورم زبان و لب ها پرداختیم. در ادامه آن، در این مقاله می خواهیم دلایل و روش های درمان سنتی ورم لثه ها را بیان کنیم.
علل ورم لثه ها
خونریزی، التهاب و عفونت لثه یکی از عوارضی است که در صورت مشاهده باید جدی گرفته شود چرا که در صورت عدم پیگیری و درمان گاهی می‌تواند راه ورود باکتری‌های مضر موجود در دهان به جریان خون را هموار ساخته و موجبات بروز بسیاری از مشکلات، بیماری‌ها و تخریب دندان‌ها را فراهم آورد.
التهاب لثه یا ژنژیویت (Gingivitis) یک مشکل رایج است. اگر که ژنژیویت Gingivitis به موقع درمان نشود، پیش رفته کرده و به بیماری پریودنتیت periodontitis تبدیل می شود. درواقع پریودنتیت بیماری پیشرفته لثه ای است. ورم و خونریزی لثه ها بیشتر به علت رسوب جرم دندانی است، ولی دلایل زیاد دیگری در در پیدایش این عارضه دخیل می باشند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بهم فشردگی دندان ها، بهداشت نامناسب دهان و دندان، کمبود ویتامین ها بخصوص ویتامین B3 یا ویتامین C، ضعف سیستم ایمنی بدن، مشکلات هورمونی به عنوان مثال در دوره ی یائسگی یا بارداری، جرم و پلاک و پوسیدگی دندان، مسواک زدن نادرست و محکم، استفاده از یک مسواک سخت، استفاده از یک مسواک فرسوده، مصرف برخی از داروها مانند آسپرین، داروهای رقیق کننده خون یا ایبوپروفون، بیماری های سیستمیک، بالا رفتن سن، استرس، تغذیه ناصحیح و نامناسب، عفونت ایدز، بلوغ، دیابت و در موارد نادر سرطان و شیمی درمانی.
بیماری های لثه خود باعث بروز بیماری ها و عوارض شدیدی خواهند بود که همین مطلب دلیل محکمی برای جدی گرفتن و تسریع در درمان بیماری های لثه می باشد. عوارض و اتفاقاتی مانند: بیماری های قلبی مانند آسیب رسیدن به شریان ها، خطر سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، تشدید عوارض دیابت و بروز مشکلات ریوی.
درمان ورم لثه ها
تمامی موارد ذکر شده در درمان ورم زبان برای درمان ورم لثه ها نیز مفید می باشد.
عسل: در ورم لثه‌ها که دردی سبک و ضربان دارد عسل مفید است.
ترخون: ترخون برای جلوگیری از خونریزی لثه و التیام زخم‌های دهان بسیار مفید است
پودر دندان مروارید: پودر دندان مروارید رو جایگزین خمیر دندانتون کنید.
نخود سبز: نخود سبز را خیس کنید و و چند مرتبه در طول روز آب آن را در دهان بگردانید.
آبغوره: آبغوره در درمان ورم مخاط دهان و نرمی لثه ها موثر است.
ترکیب پودر گلنار فارسی، مازو، سماق و نمک: مخلوط پودر گلنار فارسی، مازو، سماق، نمک و گذاشتن این مخلوط روی لثه تا ۴۰ شب.
انجیر خشک: یک مشت انجیر خشک را در یک لیتر شیر بجوشانید و آن شیر را در جای خنگ نگه دارید و در طول روز چند بار در دهان مضمضه کنید.
سرکه سیب: مسواک زدن شب‌ها قبل از خواب با محلول آب سرکه طبیعی سیب و آب به میزان مساوی.
هلیله ی زرد: هلیله ی زرد کوبیده شده را بجوشانید و آب آن را در دهان مضمضه کنید.
بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و اهمیت دادن به بهداشت دهان و دندان.
چوب مسواک: استفاده از چوب مسواک برای تقویت لثه ها.
آب نمک: چرخاندن آب نمک در دهان.
ترکیب پودرهای عدس، گشنیز، مورد، صندل سرخ، فوفل و سماق: پودر عدس یا پودر گشنیز یا مورد نرم یا صندل سرخ ساییده شده و فوفل نرم کرده و یا سماق ساییده شده را روزی چند مرتبه به لثه ها مالش دهید.
روغن یا دمنوش نعنا: ۱۰ قطره روغن نعناع را با آب گرم ترکیب کنید. با این محلول روزانه دهان خود را شست و شو دهید. این دهانشویه طبیعی منجر به از بین رفتن ورم لثه و عفونت آن می شود. استفاده از دمنوش نعناع نیز موجب بهبود درد و التهاب لثه می شود.
ترکیب گل بابونه، مغز ناخنک، مرزنجوش، تخم شنبلیله و تخم کتان: گل بابونه، مغز ناخنک، مرزنجوش، تخم شنبلیله و تخم کتان را مخلوط و بجوشانید و روزی چند بار آب آن را در دهان نگه دارید.
ترکیب پودر تخم ریحان کوهی یا هسته ی تمر هندی و یا تخم مرو با آب اسفرزه: تخم ریحان کوهی یا هسته ی تمرهندی و یا تخم مرو را بسایید و در آب اسفرزه خیس کنید و روزی چند مرتبه روی لثه ها بمالید.
ترکیب زاج سفید با آب لیمو: کمی زاج سفید را با آب لیمو مخلوط و در دهان مضمضه (در دهان چرخاندن) کنید و فورا از دهان خارج سازید.
ژل و آب آلوئه ورا: آب آلوئه ورا را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید. سپس آن را دور بریزید. این کار را ۲ تا ۳ مرتبه در روز تکرار کنید. از ژل آلوئه ورا نیز برای ماساژ لثه ها می توان استفاده کرد.
آب برگ تاج ریزی تازه، برگ بارهنگ تازه، آب برگ خرفه: آب برگ تاج ریزی تازه یا برگ بارهنگ تازه یا آب برگ خرفه را چند بار در روز در دهان نگه دارید و پس از کمی صبر کردن در دهان مضمضه کنید.
خمیر ترکیب پودر باقلای خشک با عصاره جوشانده آویشن: باقلای خشک رو آسیاب کنید و با عصاره جوشانده آویشن خمیر کنید و روی لثه بگذارید چند ساعتی بماند، چرک و عفونت را جذب می کند و بعد خمیر را از دهان خارج کنید.
ترکیب عصاره گل رز با آب لیمو ترش: مقداری آب لیموترش تازه را با عصاره گل رز مخلوط کنید. با این محلول مضمضه کرده و آن را برای چند دقیقه در دهان نگه داشته و بعد دور بریزید. روزانه سه بار این عمل را برای کاهش ورم لثه ها تکرار کنید.
جوشانده ترکیب فوفل، کات کبود، زاج سفید و دارفلفل: فوفل، کات کبود، زاج سفید و دارفلفل را به نسبت مساوی بکوبید، بعد بجوشانید و با آب آن دهان شویه کرده و از دهان خارج کنید.
روغن میخک: مالیدن روغن میخک به لثه ها. میخک خواص ضدویروسی و آنتی‌اکسیدانی دارد و به تسکین درد نیز کمک می‌کند. از خود میخک هم می توان استفاده کرد. حدود ۱ قاشق چای‌خوری میخک را چرخ کنید. یک گلوله پنبه مرطوب را به میخک‌های چرخ کرده آغشته کنید و تا جایی که می‌توانید روی پنبه بریزید. به آرامی توپ پنبه‌ای را روی لثه‌های خود بمالید. اجازه دهید میخک حدود یک دقیقه روی لثه‌ها بماند. آب را دور دهان خود بچرخانید تا همه میخک‌ها جمع شوند؛ سپس آن را دور بریزید. توجه داشته باشید که استفاده طولانی مدت از میخک مجاز نیست.
روغن علف لیمو: خواص روغن علف لیمو به دلیل دارا بودن کلرهیگزیدین به عنوان یکی از دهان شویه های سنتی و موثر در کاهش پلاک و درمان التهاب لثه معرفی شده است، حال برای استفاده از این دهان شویه لازم است، ۲ تا ۳ قطره از عصاره روغن علف لیمو رادر یک فنجان آب مخلوط کرده و آن را به حدود ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید، سپس محلول را بیرون بریزید و این عمل را دو تا سه بار در روز تکرار کنید.
جوش شیرین: بی کربنات سدیم ماده موثری برای تمیز کردن و درمان التهاب در دندان‌ها و لثه‌ها است. این ماده علیه باکتری‌های مضر دهان عمل می‌کند و همچنین اسیدهایی را که باعث التهاب و آسیب به سطوح دندان می‌شوند را خنثی می‌کند. برای استفاده از آن باید مقدار کمی جوش شیرین را با آب مخلوط کرده تا خمیری درست شود. سپس آن را روی مسواک ریخته و به آرامی روی دندان‌ها حرکت دهید.
اسانس بادرنجبویه: ۲ تا ۳ قطره اسانس بادرنجبویه را در یک فنجان آب رقیق کنید. محلول را تا ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس آن را بیرون بریزید. این کار را ۲ تا ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.
ژل زردچوبه: ژل زردچوبه یا ژل کورکوما (curcuma) که همان کورکومین ماده موثره زردچوبه می باشد، به طور موثری از پلاک و التهاب لثه جلوگیری می‌کند. این کار به دلیل خواص ضدالتهابی زردچوبه است. همچنین این ماده خواص ضدمیکروبی و ضدقارچی دارد و به بهبود خونریزی و قرمزی لثه‌ها کمک می‌کند. مسواک بزنید و دهان خود را به طور کامل بشویید. ژل را روی لثه‌های خود بمالید. اجازه دهید ژل به مدت ۱۰ دقیقه بماند. آب را در اطراف دهان خود بچرخانید تا تمام ژل جمع شود و سپس آن را بیرون بریزید.
روغن درخت چای: حداکثر سه قطره روغن درخت چای را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید. محلول را تا ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید. سپس آن را دور بریزید. این کار را ۲ تا ۳ مرتبه در روز انجام دهید.
مریم گلی: ۱ تا ۲ فنجان آب را بجوشانید. ۲ قاشق غذاخوری مریم گلی تازه (یک قاشق چای‌خوری مریم گلی خشک) را به آب اضافه کنید. بگذارید ۵ تا ۱۰ دقیقه بجوشد. آن را صاف کنید و بگذارید خنک شود. از محلول برای شستشو ۲ تا ۳ مرتبه در روز استفاده کنید. مریم گلی دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است که امکان دارد به بهبود لثه‌های متورم و درمان عفونت کمک کند.
برگ گواوا: ۵ تا ۶ برگ نرم گواوا را با هاون خرد کنید. برگ‌های خرد شده را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید. بگذارید ۱۵ دقیقه بجوشد. سپس اجازه دهید محلول خنک شود و مقداری نمک به آن اضافه کنید. دهانشویه را برای ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید. سپس آن را دور بریزید. این کار را ۲ تا ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.
آب لیمو: آب لیمو حاوی پتاسیم، ویتامین ث، ویتامین آ و کلسیم است. همچنین دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی مناسبی است. دو قاشق غذاخوری آب لیمو را در یک لیوان آب گرم بریزید و دهان را با آن بشویید. شما می توانید این عمل را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
چای سبز: چای سبز حاوی مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان است که به کاهش التهابات کمک می‌کند. همچنین باید گفت که چای سبز حاوی پلی فنول بوده که رشد باکتری‌هایی که منجر به التهاب لثه می‌شوند را محدود خواهد کرد.
روغن نارگیل: روغن نارگیل حاوی اسید لوریک است که خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد. علاوه بر درمان ورم لثه ها استفاده از روغن خاصیت های دیگری مانند: سفید کردن دندان‌ها، رفع بوی بد دهان، تسکین سردرد و تنش و پاک کردن سینوس‌ها را نیز دارا می باشد.
۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری روغن نارگیل (که در دمای اتاق مایع است) را در دهان خود بریزید. روغن را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دور دهان خود بچرخانید. مراقب باشید روغن به پشت گلویتان برخورد نکند. بعد از اتمام زمان، روغن را بیرون بریزید. دهان خود را با آب بشویید و آن را بیرون بریزید. بعد از این کار یک لیوان پر آب بنوشید و مسواک بزنید. مراقب باشید که روغن را قورت ندهید، زیرا حاوی سموم و باکتری‌هایی است که از بافت دهان بیرون کشیده شده‌اند. در صورت عدم تحمل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روغن‌کشی، می‌توانید مدت زمان کمتری روغن را در دهان بچرخانید.
طرز تهیه یک دهانشویه طبیعی برای لثه ها
این دهانشویه کاملا طبیعی است و دارای خواص زیر می باشد:
- تقویت لثه.
- رفع خونریزی خود به خود لثه ها به هنگام مسواک زدن و مفید در بند آوردن خونریزی های پس از اعمال دندانپزشکی.
- رفع التهاب لثه.
- مفید در انواع عفونت‌های لثه و از جمله پیوره و ژنژویت.
- بهبود بوی بد دهان ناشی از مشکلات دندان و لثه.
مواد لازم برای تهیه دهانشویه
- پوست انار: یک مشت.
- گلنار فارسی: ۳ قاشق غذاخوری.
- میخک: ۱ قاشق غذاخوری.
- سرکه طبیعی: نصف لیوان (سرکه انگور خانگی بهتر است، اگر با استفاده از این دهانشویه، احساس کند شدن دندان دارید، می توانید مقدار سرکه دهانشویه را کم کنید اما آن را حذف نکنید).
- گلاب: یک لیوان.
- آب: دو لیوان.
طرز تهیه و ساخت دهانشویه
- همه مواد گفته شده را درون یک ظرف بریزید.
- حداکثر چهل دقیقه روی حرارت ملایم با درب بسته، حرارت دهید.
- سپس گاز را خاموش نموده و جوشانده را صاف نمایید
- و در شیشه ریخته و کم کم استفاده کنید.
نحوه مصرف دهانشویه برای لثه‌های نرمال و مشکل دار
- افرادی که دارای لثه مشکل دار و ضعیف هستند که عموما خونریزی دارد، شب‌ها قبل از خواب، حدود ۱ الی ۳ دقیقه مقداری از محلول را در دهان نگه داشته و دور لثه‌ها بچرخانند.
- برای لثه‌های نرمال، جهت تقویت، هفته‌ای یک شب کافی است.
با توجه به این که به هنگام دهان شویه، پاکسازی فیزیکی و نیز رسیدن دارو به منافذ بین دندان ها هم مدنظر است بهتر است چرخاندن دارو در دهان با فشار مناسب انجام شود، اما مراقب باشید که دهانشویه را نبلعیده و فرو نبرید.
این دهانشویه بیشتر نقش تونیک لثه را دارد اما سرکه، میخک و گلاب موجود در آن در آنتی باکتریال بودن آن نقش دارند.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع
