کم خونی
کم خونی یکی از بیماریهای شایع و گستردهی خون در جهان است که انواع و علل مختلف و تا حدی درمانهای متفاوتی دارد. در این راستا در منابع طب سنتی ایرانی، مواد طبیعی زیادی به علت سازگاری با بدن و فقدان عوارض جانبی شدید برای پیشگیری و درمان کم خونی مطرح شده است
در طب قدیم اصطلاحی تحت عنوان کم خونی وجود نداشته و معادل این بیماری در طب سنتی، قلت دم مطرح شده است. بنابراین منظور از اصطلاح کمخونی امروزی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبولهای قرمز و یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته؛ تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین خون و سلولها دچار اختلال میشود.
پرهیزات غذایی:
- غذاهای مانده ، فریزری.
- غذاهای آماده کارخانه ای ، کنسرو ، کمپوت های کارخانه ای ، تنقلات کارخانه ای ( مانند کیک ، بیسکوئیت ، چیپس ، پفک ، آبمیوه های صنعتی و … ).
- شیرینی ها و شکلات های حاوی رنگ ها و مواد نگهدارنده صنعتی.
- فست فودها ( مانند همبرگر ، پیتزا ، سوسیس ، کالباس و … ).
- انواع نوشابه های گازدار و بدون گاز صنعتی.
- سرکه و آبغوره.
- غذاهای با مزاج سرد.
- بادنجان.
- قهوه ، کاکائو ، نسکافه.
- گوشت گاو و گوساله.
- یخ.
- غذاهای خمیری مانند ماکارونی ، سالاد الویه ، قارچ ، سیب زمینی ، موز.
توصیه های غذایی
- میوه های مفید : سیب ، گلابی ، به ، انگور شیرین ، هویج ، انجیر ، زردآلوی شیرین یا آب تازه این میوه ها.
- تنقلات و شیرینی های طبیعی.
- مویز ( ۲۰-۱۵ عدد ) ، انجیر خشک ( ۵ عدد ) ، بادام پوست کنده ( ۱۰ عدد یا به صورت حریره بادام یا شیر بادام ، پسته ( ۵ عددا یا به صورت شیر پسته ) ، فندق ( ۵ عددا یا به صورت شیرفندق ) ، توت خشک ( ۵ عدد ) ، عسل ۳-۲ قاشق مرباخوری ، شیره انگور ۱-۲ قاشق غذاخوری.
- استفاده از گوشت گوسفند و پرندگان ( مرغ جوان ، بلدرچین ، کبک و … ) به جای گوشت گاو و گوساله.
- شربت آب جوش و عسل صبح ناشتا یک استکان.
- شربت شیره انگور.
- عصاره استخوان.
- مویز خیسانده شده در سرکه.
- شربت خاکشیر.
- آب هویج با عسل.
- فالوده سیب.
- لواشک سیب.
- رب سیب.
- مربای سیب.
- حلوای سیب.
- پختن غذاهایی مانند کوکو با زرده تخم مرغ ( بدون سفیده ).
- زیرباج.
- نخودآب.
نسخ رایج استادان
۱۰-۱۵ عدد بادام شیرین درختی را پوست کنده و با ۱ قاشق چایخوری دارچین و ۲ عدد خرما آسیاب کرده و میل شود . این کار روزانه انجام گردد.
غلظت خون
نسخ رایج استادان
- سیاهدانه و عسل ۱۰۰ گرم سیاهدانه ، ۲۰۰ گرم عسل . سیاهدانه را اول نیمکوب کنید نه پودر ، سپس با هم مخلوط کنید ، چون بیشتر در معده می ماند و بلغم زدایی می کند. صبح ناشتا و شب موقع خواب ۱۰ گرم از آن را میل کنید.
- چاشنی همه غذاها ۱۲۰ گرم تمرهندی باشد.
- 10 عدد عناب را در آب جوشانده تا کاملا بپزد . سپس یک قاشق غذاخوری آویشن به آن اضافه کرده و بگذارید به مدت ۲۰ دقیقه دم بکشد.
- نوشیدن شربت سکنجبین ساده روزی ۳ لیوان.
- شربت لیمو.
- آش جو که در تهیه آن گشنیز ، شوید ، جعفری ، تره ، شنبلیله ، خرفه ، هویج ، آلو ، زرشک ، سیب ، به ، کرفس ، آلبالو ، آبغوره و روغن زیتون به کار رفته باشد.
فشار خون بالا
در منابع طب ایرانی امتلاء و پری بدن از مواد و یا خشکی رگ ها و کاهش قابلیت ارتجاعی آن عامل پرفشاری خون شناخته شده است . از اینرو کاهش دادن میزان غذا و مصرف غذاهای مروره و یا بدون گوشت ( غذاهای شکم پر کن که چاق کننده نیست ) نظیر کرفس ، کنگر ، هویج ، زیتون ، لوبیا ، گشنیز ، جعفری و لیموترش در غذاها توصیه می شود .
از سوی دیگر روغن مالی بدن با روغن زیتون تازه یا روغن بادام شیرین در افراد لاغر و خشک مزاج و ماساژ و بادکش ساق پاها می تواند کمک کننده باشد . برخی گیاهان نیز اثر کاهنده فشار خون دارند نظیر سیر ، قره قاط ، سرخ ولیک (یک گونه از سرده زالزالک است) و ریشه گزنه که می توان از آنها استفاده کرد.
در صورتی که از داروهای دیگر هم استفاده می کنید، هنگام استفاده از گیاهان برای کاهش فشار خون با متخصص طب ایرانی مشورت کنید.
نسخ رایج استادان
فشار خون بالا در گرم مزاجان:
- یک قاشق غذاخوری اسفرزه با یک قاشق غذاخوری خاکشیر در آب خنک ریخته شده و میل شود.
- تخم گشنیز ۱۰ گرم کوبیده ، شب ها در یک لیوان آبغوره بی نمک خانگی خیسانده، صبح شیره کشیده و بتدریج در طول روز میل شود ( به شرط عدم وجود مشکل معده حاد ) . این کار یک هفته انجام شود . سپس یک هفته قطع و مجدد تکرار شود.
- تخم خرفه ۱۰ گرم ، تخم گشنیز ۱۰ گرم ، کوبیده ، در آب خیسانده ، سپس شیره کشیده میل شود . ۱۵ روز مصرف و ۷ روز قطع شده و مجدد تکرار شود.
- آلو سیاه یا بخارا ، تمر هندی ۳۵ گرم و ۱ قاشق غذاخوری ترنجبین را جوشانده ، صاف کرده و بنوشید.
- شربت لیمو.
- آلبالو ، مربای آلبالو.
- دم کرده آلبالو روزی ۳-۲ استکان.
- شربت زرشک.
- دم کرده زرشک روزی ۳-۲ استکان.
- دم کرده چای ترش با لیمو عمانی روزی ۲-۳ استکان.
- دم کرده قره قاط روزی ۳-۲ استکان.
- آش آلو.
- آش آبغوره.
- دوغ را در ظرفی ریخته و از شب تا صبح در هوای آزاد قرار دهید ، روی ظرف را با پارچه نازکی پوشانده تا از ورود گرد و خاک جلوگیری شود ، آبی که بالای دوع جمع شده را برداشته و مصرف کنید.
- گریپ فروت.
فشار خون بالا در سردمزاجان:
- رژیم سیر و آبلیمو ۳۰ حبه سیر پوست گرفته را با ۵ عدد لیموترش تازه با پوست که چند برش روی پوست آن زده شده در مخلوط کن ریخته تا خمیر شود . خمیر به دست آمده را با یک لیتر آب روی شعله بسیار کم به جوش رسانده ، شعله را خاموش کنید تا سرد شود ، سپس آن را صاف نموده و در یخچال نگهداری نمایید ، صبح ناشتا ۵۰ سی سی با یک استکان تا ۴۰ روز مصرف شود . هر ۶ ماه تمدید شود.
- دو حبه سیر را له کرده ۳ قاشق سوپ خوری روغن زیتون به آن بیفزایید، برای پایین آوردن فشار خون آن را به کف پاها بمالید.
- شربت سیر : دو پیاز سیر را له کرده در یک لیوان آب و ۱۰۰ گرم شکر ریخته بجوشانید تا به قوام آید. هر روز ۲ قاشق سوپ خوری از آن مصرف شود.
- شیر فندق روزی ۲ لیوان.
- دم کرده سنبل الطیب روزی ۳-۲ استکان.
- دم کرده به لیمو ( ورون ) روزی ۳-۲ استکان.
- شربت عناب : ۲۰ عدد عناب را زخمی کرده و ۲۴ ساعت خیسانده سپس بجوشانید تا پخته شود و از پارچه صافی رد کنید و بعد بجوشانید تا نصف شود و با یک و نیم برابر آن شکر بپزید تا به قوام برسد . با آب رقیق کرده میل شود.
منبع: کتاب طب ایرانی و تیم تولید محتوای طبایع