چاقی
چاقی، زمانی به وجود می‌آید که چربی بیش از حد در بدن شخص جمع گردد به گونه‌ای که میزان تناسب بین قد و وزن از بین برود( شاخص بی ام ای ). در واقع زمانی که تناسب این شاخص به هم بخورد و میزان چربی پیشی بگیرد، چاقی به وجو می‌آید. چاقی عامل اساسی بسیاری از بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های قلبی عروقی و استخوانی در بدن فرد است. از عوامل به وجود آمدن این بیماری می‌توان به مصرف بیش از حد مواد غذایی، عدم تحرک و فعالیت، ژنتیک و وراثت، بیماری‌های روانی، غده‌های دورن ریز و… اشاره کرد.
وجود چربی زیاد در بدن در ابتدا باعث آسیب‌های جزئی شده ولی در طولانی مدت باعث بروز بیماری‌های زیادی در بدن می‌شود. برای همین برخی از اطبا از آن به عنوان مادر بیماری‌ها یاد می‌کنند. در واقع تغذیه نامناسب باعث بسیاری از مشکلات و اختلالات در بدن است.
نسخ رایج استادان در مورد چاقی
رژیم خورشت برای کاهش وزن
خورشت های مورد استفاده : بامیه ، کرفس ، قرمه سبزی ، ریواس ، آلو اسفناج ، کنگره آش بسماق ، خلال بادام ، چاشنی همه خورشت ها تمرهندی است.
۸ صبح ، ۱۲ ظهر ، ۴ عصر ، ۸ شب و ۱۲ شب باید غذا میل کنید. اگر ۴ صبح هم ضعف داشتید، می توانید خورشت میل کنید.
می توان نان و برنج را به صورت کامل حذف کرد یا با توجه به شرایط بیمار یک کف دست نان سنگک برشته مصرف نمود .
حجم خورشت باید زیاد باشد.
خورشتها نباید پر روغن باشد.
نکته : همواره باید مواظب مدفوع باشید ، اگر روده ها لیز شدند یعنی مدفوع آبکی و لزج شد باید درمان را متوقف نمود و به تقویت قوای بیمار پرداخت.
به جای آب ، عرق نعنا ، رازیانه ، بارهنگ ، شنبلیله ، کیالک مصرف کنید ( آب موجب سست شدن معده و عرقیجات سبب قبص معده می شوند ).
چای روزانه: برگ گزنه ( یک مشت برگ گزنه در قوری دم کرده میل کنید ).
اندازه گیری سایزهای بدن، ساعت ۶ صبح بعد از تخلیه ادرار و مدفوع : دور شکم در ناحیه ناف و دور شکم در ناحیه چهار انگشت بالای ناف و چهار انگشت پایین ناف ، دور بازو ، مچ دست ، باسن و دور ران ، اگر مواد زائد از نوع سودا باشد سایر قسمت های پائینی بدن مثل باسن کم نمی شود.
نکات مهم در تجویز رژیم خورشتی:
- اگر رطوبات افزایش داشت:
- افزایش مصرف خشکبار با مدرات مثل سیر ، کرفس ، میوه های مدر یا چای تجویز می شود . افزایش مصرف ادویه جات گرم و خشک مثل دارچین ، زعفران ، زیره و ….
- چنانچه لازم بود از حجم ماهیچه کم کنید، باید ماده سازنده آن را کاهش دهید . مصرف غذای بدون نان و بدون برنج و با سبزیجات و میوه های خام البته بر اساس هاضمه تجویز می شود . چنانچه بیمار نفخ و یبوست داشت سبزیجات و میوه جات به صورت پخته مصرف شود.
- اگر بیمار در حین رژیم دچار ضعف شد:
- صبحانه ۸ صبح: سیب رسیده شیرین ۲ 1 قاشق غذاخوری عسل ، ۱ قاشق چایخوری دارچین را در یک لیوان شیر ریخته بعد از خوردن سیب میل کنید.
- ده عدد مغز بادام ، ۱۰ عدد مغز فندق ، ۲ ساعت بعد از صبحانه میل کنید.
- نهار ۱۲ ظهر جوجه کباب بدون نان و برنج با یک لیوان آب پرتقال تازه.
- میان وعده عصر : یک لیوان هویج بستنی زعفرانی مغز پسته دار.
- شام جوجه کباب بدون نان و بدون برنج.
- چایی بادرنجبویه ۱۰ گرم ، رازیانه ۵۰ گرم ، تخم گشنیز ۲۰ گرم با هم مخلوط کرده 1 قاشق غذاخوری از آن را در یک لیوان آب یک دقیقه بجوشانید ۱۰ دقیقه دم کنید بعد صاف کنید و بنوشید . روزی ۳-۲ بار.
- یکی از غذاهای توصیه شده برای لاغری ماست مهزل است که به عنوان یک وعده غذایی مصرف می شود.
چاقی موضعی
نسخ رایج استادان
- ورزش شکم ، کنار دیوار بخوابید ، با فاصله cm ۵۰ ، باسن روی زمین قرار گیرد و کف پا را به دیوار بچسبانید، بعد با حرکتی که به سر و سینه می دهید، بلند شوید مثل اینکه دست را به سمت زانوها می برید و از ۱۰ – ۱ بشمارید. بعد باز از ۱۰ – ۱ بشمارید . ده بار این ورزش را تکرار کنید. اگر فرصت بود هر ۲ ساعت و گرنه هر ۶ ساعت به مدت ۵ هفته انجام دهید، سپس سایز بدن را اندازه بگیرید.
- روغن بابونه و بوراکس : ۱۰ گرم روغن بابونه را با ۱ گرم بوراکس مخلوط کرده به طور موضعی به نواحی چاق بمالید. سلفون روی آن کشیده، فعالیت کنید تا عرق کنید.
لاغری و خشکی بدن
نسخ رایج استادان
استفاده از مرطبات خصوصا برای کسی که خشکی بر او غالب است:
- استحمام روزی سه بار و راه رفتن در استخر.
- خوردن غورماست.
- کاهو سکنجین.
- انواع کدو.
- قاووت : مغز بادام ، فندق ، کنجد ، شکر ، برنج شسته و بو داده با هم مخلوط و آسیاب کرده روزانه چند قاشق غذاخوری میل کنید.
- بادام آسیاب شده را با شیر بپزید ، پودر نبات اضافه کرده میل کنید.
- شیر بادام : صبح و شب یک لیوان.
- مالیدن روغن های مرطب : بادام شیرین ، کاهو ، خشخاش و زیتون بعد از استحمام و با روغن گاو ، ماساژ باید ملایم باشد و بیشتر در نواحی ستون فقرات ، عضله مربع سرشانه عضله بازو تا این نواحی رشد کند.
- بوزیدان ۱ قاشق مرباخوری در ۱ لیوان آب جوش، ۲۰ دقیقه دم بکشد و صاف کرده روزی یکبار مصرف کنید ( یا به طور فرنی صبح ناشتا ) برای ضعف عمومی موثر است.
- شب ۱۰-۷ عدد انجیر خشک را در یک استکان عرق انیسون خیس کنید. صبح ناشتا میل کنید.
- صبحانه : حلیم، شیر برنج با عسل یا شیره انگور، خاکشیر با شیر.
- ناهار:
- کباب با برنج و سس سنتی ( یک قاشق غذاخوری روغن زیتون + یک قاشق چایخوری عسل ، یک قاشق غذاخوری رب انار + کمی آب لیموترش تازه ).
- فرنی با پودر بادام و آرد برنج.
- میوه : سیب ، انار شیرین.
- شیر یا چهار مغز همراه با ۲ عدد خرما و مقداری نان سنگک به عنوان عصرانه میل شود و ۲ ساعت بعد از آن شام میل شود.
- شیرینی زبان یا نان برنجی به عنوان میان وعده میل شود.
- ماساژ ملایم بدن روزانه انجام شود.
- اگر کاهش وزن و بی اشتهایی از صفرای زیاد باشد : مصرف شربت زرشک ، انار و ریواس صفرا را تعدیل کرده و باعث کنترل عطش و ایجاد اشتها می شود.
- هر روز همراه هر وعده غذا این سوپ را مصرف کنید : یک فنجان جو پوست کنده ، ۸ لیوان آب ، ۲ قاشق غذاخوری روغن مایع ، به اندازه یک پیش دستی میوه خوری جعفری خرد شده ، نصف پیش دستی میوه خوری شوید خرد شده ، نصف پیش دستی میوه خوری تره خردشده ،یک ربع ساعت آخر نمک و زردچوبه به اندازه کافی اضافه گردد.
ضعف قوا و کوفتگی
پرهیزات غذایی
- غذاهای مانده ، فریزری.
- غذاهای آماده کارخانه ای ، کنسرو ، کمپوت های کارخانه ای ، تنقلات کارخانه ای ( مانند کیک، بیسکوئیت، چیپس، پفک، آبمیوه های صنعتی و … ).
- شیرینی ها و شکلات های حاوی رنگ ها و مواد نگهدارنده صنعتی.
- فست فودها ( مانند همبرگر ، پیتزا ، سوسیس ، کالباس و … ).
- انواع نوشابه های گازدار و بدون گاز صنعتی.
- سرکه و آبغوره.
- غذاهای با مزاج سرد.
- بادمجان.
- انواع پنیر.
- قهوه ، کاکائو ، نسکافه، گوشت گاو و گوساله.
- یخ.
- غذاهای خمیری مانند ماکارونی ، سالاد الویه ، قارچ ، سیب زمینی ، موز.
توصیه های غذایی
- مواد غذایی ، میوه ها و سبزیجات تازه که مزاج معتدل یا گرم دارند ( مثلا سیب شیرین ، گلابی ، انگور شیرین ، ریحان ، شوید و … ).
- استفاده از گوشت گوسفند و پرندگان ( مرغ جوان ، بلدرچین ، کبک و … ) به جای گوشت گاو و گوساله.
- تنقلات و شیرینی های طبیعی: مویز ( ۲۰-۱۵ عدد ) ، انجیر خشک ( ۵ عدد ) ، بادام پوست کنده ( ۱۰ عدد یا به صورت حریره بادام یا شیر بادام ، پسته ( ۵ عدد یا به صورت شیر پسته ) ، فندق ( ۵ عدد یا به صورت شیرفندق ) ، توت خشک ( ۵ عدد ) ، عسل ۳-۲ قاشق مرباخوری ، شیره انگور ۲-۱ قاشق غذاخوری.
- شیر گرم با عسل ، گلاب ، پودر دارچین و زنجبیل ( در یک لیوان شیر ، یک قاشق مرباخوری عسل ، ۲ قاشق غذاخوری گلاب ، یک سوم قاشق چای خوری پودر دارچین و یک سوم قاشق چای خوری پودر زنجبیل اضافه شود.)
- نان برشته با عسل طبیعی یا مربای سیب ، بالنگ ، به یا رب سیب و رب به.
- شربت بهارنارنج.
- شربت سیب و زرشک.
- شربت انار و سیب.
- شربت لیمو.
- دمنوش گل گاوزبان و بادرنجبویه.
- حلوای سیب.
- شله زرد با پودر پسته.
- فالوده سیب.
- فرنی با پودر بادام.
- شیر برنج.
- سوپ جوجه مرغ محلی یا بلدرچین با سبزیجات معطر و ادویه جات گرم.
- نخودآب.
- شیرین پلو.
تدابیر دیگر مفید برای خستگی و ضعف عمومی
- روغن مالی و ماساژ بدن و عضلات اندام ها با روغن زیتون ، دو مرتبه روزانه در کاهش خستگی عضلانی موثر است.
- ورزش و پیاده روی سبک روزانه در هوای پاک خستگی و ضعف را برطرف نموده و باعث ایجاد نشاط می شود.
نسخ رایج استادان
- ماء اللحم هر ۳-۱ ساعت یک کاسه کوچک میل شود.
- عصاره گوشت.
- شربت فرنجمشک : ۱ قاشق مرباخوری تخم فرنجمشک، ۱ قاشق مرباخوری شکر، ۱ لیوان آب، تخم فرنجمشک و شکر در ۱ لیوان آب خیسانده می شود و به جای آب جرعه جرعه میل می شود. برای بیمار دچار ضعف هر ۳ قوا مفید است . به همراه شربت فرنجمشک چای بادرنجبویه، زعفران در غذاها و زرده تخم مرغ نیمبرشت با نمک و دارچین کمک کننده است.
- عسل زیرزبانی: یک شانه عسل با موم تهیه شود و در یخچال نگهداری شود . برای مصرف، مقداری از آن به اندازه ۱ گردو یا ۱ قاشق غذاخوری پر برداشته شده و در فویل آلومینیومی پیچیده شود. در زمان نیاز بیمار ابتدا دست ها را روی میز بگذارد و پیشانی را روی پشت دست ها گذاشته و ساعت را برای ۱۵-۲۰ دقیقه کوک کند . بعد یکی از این تکه های عسل را زیر زبان بگذارد ( زبان کمی به سمت عقب می آید و این میزان موم و عسل در تماس با ناحیه زیرزبانی قرار می گیرد، در این مدت ۱۵-۲۰ دقیقه آب دهان نباید بلعیده شود ، بعد از گذشت این زمان آب دهان را ببلعد و سر را بلند کند . در بیمارانی که از ضعف ، سردرد ضعفی و ضعف دماغی شاکی هستند، عسل زیرزبانی کمک می کند که مواد غذایی به طور مستقیم به هیپوتالاموس برسد. با این کار بیخوابی، سردرد، ضعف و درد و اضطراب برطرف می شود. برای بیمارانی که احساس می کنیم به وضعیت خود توجهی ندارند، زمان مشخص مثلا هر ۴-۶ ساعت را توصیه می کنیم، ولی برای سایرین می توان گفت که در وقت نیاز انجام دهند و اگر با بار اول مثلا ۳۰ درصد مشکل حل شد تا برطرف شدن کامل آن هر نیم ساعت یکبار تا ۲ بار دیگر تکرار کنند.
- شیربرنج + گلاب + 1 حبه هل + شیره انگور یا عسل روزی یک کاسه.
- روزی یک لیوان آب میوه مثلا ( ۱/۳ لیوان به + ۲/۳ سیب یا مخلوط آب سیب و هویج و پرتقال ).
- کباب راسته گوسفند هفته ای یکبار روی حرارت ملایم با ذغال ( ابتدا ۴-۳ ساعت داخل روغن زیتون بماند ).
- آبگوشت طبی با کلم سنگ برای ناهار و شام میل نمایید و ۲ ساعت بعد از آن ۲۰۰ گرم انگور شیرین با یک مشت کشمش آفتابی میل شود.
- آب ماهیچه گوسفند + کته.
- بادام پوست کنده هر ۸ ساعت ۱۱ عدد.
- مویز بدون هسته هر ۸ ساعت ۲۰ مت ۲۰ عدد ( مویر را داخل گلاب خیس کنید تا نرم شود).
- آب لیموشیرین روزی یک لیوان.
- نصف لیوان عرق اترج با نصف لیوان آب مخلوط کرده و روزی ۳ بار بنوشید.
- قاووت مقوی : در مواقع گرسنگی ۲-۱ قاشق بخورید.
منبع: کتاب طب ایرانی و تیم تولید محتوای طبایع
