تاتوره (Datura stramonium L) یا داتورا، گیاهی از تیره سیب‌زمینی و جزو گیاهان داروئی محسوب می‌شود. از این گیاه ماده آتروپین بدست می‌آید که خاصیت ضدسم دارد. خود این گیاه سمی می‌باشد. آب موجود در آوندهای این گیاه اگر در چشم ریخته شود باعث بازماندن مردمک چشم می‌شود، اگر جوشانده این گیاه به کسی خورانده شود، اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیر ارادی می‌شود. مصرف این گیاه به دلیل سمی بودن و به صورت معمول جایز نیست و فرآورده‌های دارویی آن در طب گیاهی و در صنایع داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیاه شناسی
- تاتوره گیاهی است علفی و یک‌ساله به ارتفاع ۲۰۰ _ ۵۰ سانتی متر، از تیره سیب زمینی؛ ساقه‌های این گیاه شاخه‌زنی فراوان دارد و برگ‌های آن بیضی شکل، دندانه‌دار و بدبو هستند که به صورت متناوب روی شاخه آرایش می‌یابند.
- گلهای تاتوره بزرگ و قیفی شکل و سفید رنگ هستند که از کنار شاخه‌ها و یا انتهای آن می‌رویند.
- میوه این گیاه کپسول بزرگی است که با شکاف طولی باز شده و سطح آن را تیغ‌های فراوان فرا گرفته و درون آن دانه‌های سیاه رنگ وجود دارد.
- برگ و گل گیاه و دانه گیاه حاوی الکالوئیدهای هیوسیامین، آتروپین و اسکوپولامین است این مواد اسپاسمولیتیک یا آرام کننده تشنج هستند.
- این گیاه از خرداد تا مهر گل می‌دهد، طعم تلخ و شوری دارد و با توجه به اینکه شدیداً سمی است دقت زیادی هنگام جمع آوری باید صورت گیرد.
نام‌های دیگر: تاتوره در کتب طب گیاهان ایران تاتوله، بقم، طلانور، جوزرق، جوز ماثم و جوز ماثا و به عربی صفیرالسلطان نیز نامیده شده است.
نظر ابن سینا راجع به تاتوره
در کتاب قانون ابن‌سینا راجع به تاتوره چنین آمده است:
مخدر است و به گردو می‌ماند. خارهای کوتاه و ستبر دارد و به گردوی قی آور (جوز القیء) شباهت دارد و دانه‌اش چون دانه‌ی ترنج است. خواب آور و با مغز ناسازگار است و یک دانگش مستی می‌آورد. دشمن دل است و یک درهم آن در یک روز قلب را از کار می‌اندازد.
عوارض جانبی
- این گیاه دارای اثرات روان‌گردان، خواب آور و اعتیاد آور است و مثل گونه‌ی استرامونیوم سمی است و مصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ می‌شود.
- گرچه در قدیم از تنتور، برگ و دانه‌های تاتوره به مقدار زیادی استفاده می‌شده است، ولی با توجه به سمیت شدید گیاه توصیه می‌شود از داروهای صنعتی آن، که به اشکال مختلف ارائه می‌گردد و با تجویز پزشک است استفاده شود.
