آذربو یا آذربویه یا عرطنیثا گیاهی است خودرو از تیره اسفناج، که پوست آن به رنگ کبود صاف یا کمی کرکدار، برگهایش کشیده و به هم فشرده و گلهایش در مجموعه ای در روی یک پایک بلند به رنگ سفید یا صورتی قرار دارد. ریشه آن را گلیم شوی یا چوبک اشنان مینامند و در برخی منابع نیز آن را بخور مریم یا ریشه درختچه بخور مریم می دانند.
بهطور کلی اینگونه گیاهان به فارسی در مناطق مختلف ایران با نام های «چوبک»، «چوبک اشنان» و «چوبه» و «آذربو» و در همدان به اصطلاح محلی «اسپرون» و در آذربایجان و در کردستان «چوغان» و در سایر مناطق «فلار» و «گلیمشوی» نامیده میشوند. در کتب طب سنتی با نام های عربی آن «غاسول»، «عرطنیثا»، «صابونیه»، «عرطنیثه» (بیخ گیاه) و «سطرونیون» نامبرده میشود.
طبع این گیاه گرم و خشک درجه سوم است. عطسه آور، ادارآور و قاعده آور است، ترشح شیر و عرق را افزایش میدهد، جنین را سقط میکند، برای باز کردن انسداد مجاری کبد و پاک کردن آن موثر است و معالج یرقان میباشد. برای تسکین کولیک و درد شکم و تسکین درد دندان مؤثر است. برای خرد کردن سنگ مثانه مفید است.
به خاطر داشتن ماده ساپونین سعی شود کم مصرف گردد زیرا سمی است. مقدار مصرف ۲ گرم در ۲۰۰ سیسی آب میباشد. برای درمان درد مفاصل ریشه چوبک را سوزانده، خاکسترش را با سرکه مخلوط کرده و در محل درد بمالید. پاشیدن گرد چوبک بر روی زخم ها نافع میباشد. برای درمان درد سیاتیک این گیاه را با سرکه مخلوط کرده و به صورت ضماد در محل درد بگذارید.
توجه: تازهی آن سمی است و نباید هیچگاه خورده شود، مصرف آن حتما باید با نظر پزشک باشد.