بنفشه معطر گیاهی است وحشی چند ساله دارای گل های بسیار معطر به رنگ بنفش تیره که در بهار ظاهر می شود ریشه آن دونده طویل و برخلاف گل آن بدبو می باشد گیاه خیلی کوچک است برگهای آن متناوب می باشد. این گیاه در آب و هوای معتدل و نقاط سایه دار اغلب مناطق دنیا می روید درایران در اغلب نواحی معتدل به طور خودرو دیده می شود در دامنه های البرز، کندوان، کرج، هرزویل، دامنه های مرطوب راه عمارلو، کبوتر چاک و رودبار شناسایی شده است از گل و ریشه و در برخی موارد از برگ و تخم این گیاه نیز در طب سنتی به عنوان دارو استفاده می شود.
نام های دیگر
نام های دیگر گیاه بنفشه؛ بنفشه وحشی، بنفسج، بنفشه معطر، اثرون، بنوسا، فرفیر، ابز، ویولت و بنفشه معطر وحشی می‌باشد. به فارسی و هندی «بنفشه » و «بنفشه وحشی» و در کتب طب سنتی با نام «بنفسج» نامبرده می شود.
در کتاب مخزن الادویه در مورد بنفشه چنین آمده است:
بنفسج دارای طبعی سرد و تر و بعضی گفته اند گرم و تر است. مسهل صفرا، مسکن عطش و حدت خون و جهت سرفه و خشونت سینه و حلق و خناق و ذات الجنب و ذات الریه و جهت معده و کبد و طحال و احتباس بول مفید است و بوییدن تازه آن منوم( خواب آور) و گویند گل تازه آن فادزهر(پادزهر) سموم و منوم است. مصرف مقدار زیاد آن باعث ضعف دل و سنگینی معده و استفراغ می شود.
ابن سینا در کتاب قانون راجع به بنفشه چنین گفته است:
بنسفج گیاهی است مشهور و ریشه اش چون سایر اجزایش نیروی دارویی دارد. دارای طبیعت سرد و تر است. گروهی گفته اند گرم است و در سردی برگش شکی نیست. گویند خون معتدل به وجود آورد. بو کردن و بر سر مالیدن آن سر درد را تسکین دهد. مالیدن و خوردن آن برای تورم چشم مفید است. بنفشه و به ویژه مربای بنفشه، درمان سرفه گرم است و سینه را نرم می کند. شربت بنفشه درمان ذات الجنب و شش است و در این زمینه از شربت جلاب بهتر است. التهاب معده را از بین می برد. شربت بنفشه علاج درد کلیه و ملین ملایم است. تناول بنفشه خشک صفرا را بیرون راند.
اشکال استفاده از گیاه بنفشه
گیاه بنفشه به صورت دمکرده، شربت، مربا، کمپرس و روغن بنفشه قابل استفاده است.
