بسپایک یا بسفایج گیاهی علفی، همیشه سبز و دائمی است. این گیاه در نواحی معتدل و مرطوب زمین مثلاً در شمال ایران و در روی دیوارها و تخته سنگ ها میروید. ساقه آن در زیر خاک و دارای ریزوم افقی به قطر متوسط یک سانتیمتر میباشد. قسمت دارویی گیاه برگ و بیشتر ریزوم ها هستند که آنها را از زیر خاک بیرون آورده و پس از خشک کردن استفاده میکنند.
نامهای دیگر بسپایک: بسبایج، بسفایج، دارچماز، ثاقب الحجر، اضراس الکلب می باشد. طبع این گیاه از منظر طب سنتی گرم و خشک است.
حقایق کوتاه در مورد گیاه بسپایک (بسفایج)
خانواده بسفایج ها به طور سنتی در پخت و پز و طب استفاده می شوند.
از ریزوم که طعم تلخی دارد، برای تهیه شیرینی مانند نگات (شیرینی بادامی) استفاده شده است.
ساپونینی به نام اوسلادین در این گیاه کشف شد. این ترکیب دارای شیرینی حدود 500 برابر بیشتر از قند است و مسئول طعم شیرین آن است.
این گیاه دارای خواص دارویی از جمله اقدامات آنتی اکسیدانی، ضدعفونی کننده و تمیز کننده به دلیل وجود داروهای مختلف فیتواکدیستروئیدی موجود در ریزوم است.
از ریزوم برای ساختن داروهای غالباً به صورت رنگ، عصاره مایع و جوشانده استفاده می شود.
این گیاه به طور سنتی برای معالجه چندین بیماری از جمله نقرس، سل، سوء هاضمه و درد معده مورد استفاده قرار گرفته است.
این گیاه در بهار رشد میکند و در تابستان می رسد.
خواص درمانی
ضد کرم، ضد روماتیسم، ضددرد موضعی، صفراآور، ادرارآور، ملین، مسهل، تسکیندهنده دردهای سینه در سرماخوردگی، تقویتکننده قوای جنسی، اشتهاآور، درمان سوءهاضمه، درمان آسم، برونشیت، سرفه، گلودرد و تنگی نفس، دردست و زخم بین انگشتان، تسکین درد معده، زخم گلو، سینه پهلو و کهیر.
- ضماد آن سبب رفع درد عصب و شقاق بین انگشتان، رفع التهابات و ورمها میشود.
- عرق ریزومهای بسفایج، برای رفع تب و لرز استفاده میشود.