ترشک

ترشک یا حماض از جمله گیاهان دارویی است که تمام اندام های آن از جمله گل، برگ، ریشه و بذرش برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. ترشک گیاهی علفی است که از طریق کاشت بذر آن تکثیر می شود و دارای خواص اشتها آور، تصفیه کننده خون، هضم کننده غذا، ادرار آور، ملین، ضد اسکوربوت (کمبود ویتامین ث) و قابض است. بذر یا تخم ترشک نیز از خواص درمانی بسیاری برخوردار است.

این گیاه در مناطق معتدل کشور ما رویش دارد و از قدیم الایام به عنوان یک سبزی مفید و مؤثر از آن استفاده می شده است. گرچه در رابطه با مسائل غذایی از آن استفاده های فراوانی می شده ؛ ولی اکنون این استفاده کاهش یافته است و در عوض موارد درمانی این گیاه افزایش پیدا کرده و در همه زمینه ها از آن استفاده می شود و هیچگونه عارضه ای ندارد.
در میان عشایر مرسوم است که از دانه های این گیاه استفاده می کنند. طریقه استفاده ی آن هم به این ترتیب است که دانه های این گیاه را می کوبند و بعد از مرطوب کردن در محل درد و مفاصل می گذارند و به عنوان مُسَکن از آن استفاده می کنند.

مشخصات ظاهری تخم ترشک

ترشک دارای تخم های سیاه، کوچک و براق در غلاف های ریز مثلثی شکل است که به ترکی غوزی غلافی گویند. طبیعت این بذرها سرد و خشک بوده و قابض می باشند.

خواص درمانی بذر ترشک (تخم ترشک)

برای بیماری های قلبی مفید است.
ضد تب است.
بذر ترشک اشتها آور است.
تسکین دهنده دردهای بدن از جمله دردهای مفصلی و عضلانی می باشد.
جهت رفع مشکلات دستگاه گوارش مانند التهاب معده و زخم روده مفید است. علاوه بر این برای درمان یبوست، بواسیر و اسهال (به ویژه اسهال خونی) موثر واقع می شود.
تخم این گیاه برای درمان بیماری های مجاری ادراری مانند احتباس ادرار (حبس البول)، عفونت و سوزش های ادراری مفید است.
بذر ترشک یا ریشه آن برای رفع ترشحات، رطوبت ها و زخم های رحمی مفید است. همچنین، خاصیت قاعده آوری دارد.
برای کبد مفید بوده و ضد یرقان می باشد.
جهت درمان بیماری‌های پوستی و جوش‌های موضعی نیز سودمند است.
ضد سم بوده و برای درمان گزیدگی عقرب نیز موثر می باشد، به طوری که در کتب سنتی آمده است که اگر کسی آن را بخورد و عقرب او را بگزد، سم عقرب بی تاثیر خواهد بود.
به درمان التهاب لثه کمک می کند.
نکته: تخم ترشک برای کلیه و طحال مضر است، به همین علت باید با رازیانه و قند (یا عسل) خورده شود.

نحوه مصرف بذر ترشک

این دانه معمولا به صورت دم کرده (دمنوش) استفاده می شود. همچنین، تخم های گیاه ترشک به عنوان تسکین دهنده دردهای عضلانی و مفصلی به صورت موضعی استعمال می شود. بدین منظور، بذر را بکوبید و بعد از مرطوب کردن، آن را بر روی نواحی درد بگذارید تا تسکین یابد. در طب سنتی میزان مجاز خوراکی این بذر حداکثر 8 گرم است و بیشتر از آن توصیه نمی شود.

تذکر

این دارو به خاطر داشتن اسید اکسولید نباید زیاد و بطور مداوم مورد مصرف قرار گیرد، زیرا برای مثانه و کلیه می تواند مضر باشد. برای استفاده موضعی از این دارو اگر برگ یا دانه ی له شده، پخته شده یا جوشانده آن روی دملها گذاشته شود به راحتی درمان می گردد.